Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

2-rasm. Elodeya (Elodea canadensis): 
A – novda; B – elodeya bargi; V – bargning hujayralari; 1 – hujayra devori; 
2 – sitoplazma; 3 – vakuol; 4 – xloroplastlar. 
 
 
 
3-rasm. Tradeskansiya bargining po‘st hujayralari (Tradescantia virginiana L.): 
1 – mag‘iz; 2 – leykoplastlar; 3 – xloroplastlar; 4 – sitoplazma iplari; 
5 – vakuollar; 6 - og‘izchalar. 
 
Shakli bir xil bo‘lgan izodiametrik tirik hujayralardan tuzilgan to‘qima p a r e n x i  m a 
(lot. par-teng, barobar;  yunon. enxima-to‘ldirilgan) deb ataladi. Odatda bunday hujayralar barg, 
poya,  ildiz  va  ho‘l  mevalarda  uchraydi.  Ular  moddalarni  sinuz  etish  va  to‘plash  vazifasini 
bajaradi. Parenxima-hujayralarini vakuolasida oksid, yog‘, antosman, tanid va boshqa moddalar 
to‘planadi. Kserofit o‘simliklarning parenxima hujayralarida suv ham to‘planadi. 
Ba’zan  hujayraning  o‘sishi  bir  tomonlama  bo‘lib,  bunday  hujayralar  p  r  o  z  e  n  x  i  m  a 
(yunon.  proo-bir  yo‘nalishda,  enxima  -  to‘la)  yoki  u  z  u  n  ch  o  q    hujayralar  deb  ataladi. 
Proaenzim  shakldagi  hujayralar  ko‘pincha  daraxtlarda  uchraydigan  o‘tkazuvchi  nay  tola 
boylamining etilganidan so‘ng tiriklik xususiyatini yo‘q otadi. 
Hujayra  ichidagi  sitoplazma  aylanadi.  Bu  aylanish  rotatsion  deyiladi.  Sitoplazma 
xloroplastlar bilan aylanadi (4-rasm). 
 

---

 
50