Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

O‘tkazuvchi  bog‘lamlarning  rivojlanishi.  O‘tkazuvchi  bog‘lamlar  juda  ko‘p 
bo‘lganligidan  bir  pallali  o‘simliklar  poyalarining  ko‘ndalang  kesmalarida  tarqoq  holda 
ko‘rinadi. Kesiklarda poya ko‘ndalang kesigining periferiyasidan markaziga qarab borgan sayin 
o‘tkazuvchi  bog‘lam  qismlarining  miqdori  ortadi,  bog‘lamlarning  zichligi  va  bog‘lamlar 
yonidagi  mexanik  jildlarning  qalinligi  esa,  umuman  aytganda,  teskari  tartibda,  ya’ni  poya 
markazidan preriferiyasiga tomon ortib boradi. 
Bir  pallali  o‘simliklarning  o‘tkazuvchi  bog‘lamlari  ko‘p  hollarda  juda  ajoyib  shaklli 
bo‘ladi. G‘alla o‘simliklarining kollateral bog‘lamlarida nuqtaga o‘xshagan va floema  yaqinida 
simmetrik ravishda joylashgan ikkita yirik kanal bilan halqasimon yoki halqasimon-spiralsimon 
qalinlashmasi  bor  1-2  ta  ingichkaroq  nay  ko‘zga  tashlanib  turadi.  O‘sha  kanallarning  eng 
chekkasiga,  odatda,  havo  bo‘shlig‘i  taqalib  turadi,  bu  bo‘shliq  yemirilib  ketgan  birlamchi 
ksilema o‘rnida paydo bo‘ladi. 

---

 
81 
Bir palllalilarning bog‘lamlaridagi floema juda to‘g‘ri joylashgan elaksimon naychalar va 
yo‘ldosh  hujayralardan  iboratdir.  Parenxima  bo‘lmaydi.  O‘tkazuvchi  bog‘lamlar,  odatda, 
skelenximadan iborat mexanik jild bilan ta’minlangan bo‘ladi.