Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

32-rasm. Zig‘ir poyasi (Linum usitatissimaum): 
A - ko‘ndalang kesma; B - V – lub tolalari. (B) ko‘ndalang kesma, (V) uzunasiga kesma;  
1 - epiderma; 2 – birlamchi po‘stloq parenximasi; 3 - endoderma; 4 – lub tolalari;  
5 - floema; 6 - kambiy; 7 - ikkilamchi ksilema; 8 - birlamchi ksilema; 9 – o‘zak nuri;  
10 – o‘zak parenximasi; 11 - bo‘shliq; 12 – hujayra devori;  
 
 
4. Ikkilamchi yug‘onlashadigan poyalar tuzilishining umumiy xususiyatlari. 
Urug‘li  daraxtchil  o‘simliklarda  kambiy  vositasida  yo’g‘onlashishi  uzoq  yillar  davom 
etadi. Sekvoya o‘simligining tanasi 10 m gacha yo’g‘onlashadi. 
Daraxtchil o‘simlik tanasining markazi  yog‘ochlik (ikkilamchi ksilema) bilan tulib turadi. 
Yog‘ochlikning yuza qismida yupqagina kambiy qatlami bo‘lib, bu qatlamning tashqi tomonida 
ikkilamchi po’stloq joylashadi. 
Ikkilamchi  po’stloq  tarkibiga  ikkilamchi  floema  (lub),  birlamchi  floema  va  birlamchi 
po’stloq qoldiqlari va shuningdek epidermisning o’rniga keyinchalik hosil bo‘ladigan periderma 
kiradi. 
Keyinchalik  birlamchi  po’stloqni  umuman  farq  qilib  bo‘lmay  qoladi.  Ikkilamchi  po’stloq 
tashqi qavatidan uchlamchi qoplovchi to‘qima po’kak hosil bo‘ladi. 
Yog‘ochlik va lub bir necha elementlar kompleksidan tuzilgan bo‘lib, bir necha vazifalarni 
bajaradi  (moddani  o‘tkazish,  mustahkamlik  berish,  oziq  moddani  g‘amlash  va  boshqalar).  Shu 

---

 
83 
elementlardan  biri  faqat  tirik  holda  o’z  vazifasini  bajaradi,  boshqasi  esa  tezda  tiriklik 
xususiyatini yo‘qotadi (33-rasm).