Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

1-ish. Elodeya o‘sish konusining tuzilishi. 
Ishning borishi: Meristema o’simliklarga xos to’qima bo’lib, o’sish konusiga joylashgan. 
O’simliklar  meristema  tufayli  hayotining  oxiriga  qadar  o’sish  qobiliyatiga  ega  bo’lishi  bilan 
hayvonlardan farq qiladi. 
Meristema  yosh,  zich  joylashgan  parenxima  hujayralardan  tuzilgan.  Hujayralar  ichini 
sitoplazma  to’ldirib  turadi,  markaziy  yadro  bo’ladi.  Yadro  hujayraning  ¾  qismini  egallaydi. 
Hujayralar mitoxondriya, ribosoma va boshqa organoidlarga ega bo’lib, po’sti yupqa sellyuloza 
va  pektin  moddalardan  tarkib  topgan.  Bu  hujayralarning  bo’linishidan  yangi-yangi  hujayralar 
hosil  bo’ladi.  Meristema  kelib  chiqishiga  ko’ra  birlamchi  va  ikkilamchi  bo’ladi.  Urug’  murtak 
birlamchi  meristemadan  tuzilgan.  Murtak  rivojlanishi  davrida  birlamchi  meristema  poya  va 
ildizning  o’sish  konusida  saqlanib  qoladi.  Birlamchi  meristemadan  birlamchi  to’qima  hosil 
bo’ladi. 
Ikkilamchi  meristema  o’simliklar  o’sishi  davrida  birlamchi  meristema  yoki  asosiy 
to’qimalardan hosil bo’ladi. Ikkilamchi meristemadan ikkilamchi to’qima hosil bo’ladi. 
O’simliklar  organlarida  joylashishiga  ko’ra,  uchki  (apikal),  yon  (lateral),  oraliq 
(interkolyar) meristema bo’ladi (6-rasm). 
 

---

 
177