Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

Ris. Sotsvetiya . A. Dryakvennik (Dodecatheon pauciflorum). B. Lnyanka (Linaria 
vulgaris). V. Lyupin (Lupinus diffusus). G. Mertensiya (Mertensia virginica). D. Vex 
yadovitыy (Cicuta maculata). 
 
Mojete li vы opredelit, kakie eti rasteniya i kakie u nix tipы sotsvetiy. 
 
Koren  
 
 
 
 
Stebel 

---

 
259 
 
Urug‘ bilan ko‘paytirishning kamchlik va afzalligi 
 
Urug‘ – urug‘li o‘simliklar jinsiy ko‘payishining tipik mahsuloti: soglasno opredeleniyu eto 
oplodotvorennыy  semyazachatok.  Semya  soderjit  zarodыsh  rasteniya  i  odnu  ili  bolee 
semyadoley, a inogda endosperm, i okrujeno zaщitnoy kojuroy. 
 
Afzalligi  
1.  Jinsiy ko‘payish uchun o‘simlikka suvli no‘xat kerak emas va shuning uchun yerning 
sharoitiga yaxshi moslashgan. 
2.  Murtakni urug‘ himoya qiladi. 
3.  Murtakka kerakli oziq moddalani urug‘da saqlanadi. 
4.  Urug‘ni tarqalishi uchun moslamasi bor. 
5.  Urug‘ tinim davrida qolishi mumkin va shunday qilib noqulay sharoitni o‘taydi.  
6.  Urug‘ yaxshi sharoitda. 
7.  Urug‘ jinsiy jarayon natijasida hosil bo‘ladi. 
Kamchiliklari  
1.  Urug‘larda katta oziqa zaxirasi bo‘lgani uchun ular yirik bo‘ladi. Bu esa o‘z navbatida 
ularning tarqalishini qiyinlashtiradi.  
2.  Urug‘larni ulardagi ozuqa zaxirasi uchun hayvonlar eb qo‘yadi. 
3.  Changlanish har xil faktorlarga bog‘liq (hasharotlar, suv, shamol). 
4.  Urug‘lar juda ko‘p nobud bo‘ladi. 
5.  Urug‘dazaxira oziq modadalr kam, shuning uchun vegetativ ko‘payishda ona o‘simlik 
ozuqa yetkazadi to o‘simlik katta bo‘lganicha. 
6.  Ikki yo‘lli o‘simliklarda ikkita ham o‘simlik ko‘payishida qatnashadi. 
 
 
5 – Keys. Hujayra turlarining umumiy tavsifi 
Hujayra turi 
Belgilari  
Joylashuvi  
Funksiyasi  
Parenxima  
 
 
 
Kollenxima  
 
 
 
Tolalar  
 
 
 
Sklereidlar  
 
 
 
Traxeidlar  
 
 
 
Cheliniki sosuda 
 
 
 
Elaksimon hujayralar 
 
 
 
Chleniki  
 
 
 
Elaksimon hujayralarning a’zolari 
 
 
 
Yo‘ldosh hujayralari 
 
 
 

---

 
260 
 
Poyaning rivojlanish sxemasi 
Apikal meristema 
Birlamchi meristema   Birlamchi meristema 
Ikkilamchi 
meristema 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ildizning rivojlanish sxemasi 
O‘simlik hujayralari va ularning hujayra xillari 
To’qima 
Hujayra tiplari 
Epiderma  
 
Periderma 
 
Ksilema  
 
Floema  
 
Parenxima  
 
Kollenxima  
 
Sklereidlar  
 
 
Bir pallali va ikki pallali o‘simliklarning asosiy farqi 
Belgilari  
Ikki pallali  
Bir pallali  
Gul qismlari 
 
 
Changchalar  
 
 
Urug‘pallalar  
 
 
Barglarni tomirlanishi 
 
 
Poyadagi birlamchi o‘tkazuvchi boylamlar 
 
 
Haqiqiy ikkilamchi o‘sishi