Samarqand davlat tibbiyot instituti

Gemostaz tizimini tiklanishi
. 
Gemostaz tizimini tiklash uchun 
bemorga geparin (tana og’irligiga nisbatan 50-70 birlik/kg), yangi 
muzlatilgan plazma quyiladi, antiferment dori vositalari (kontrikal) 
yuboriladi. 
Gemotransfuzion shokdan chiqarishda va o‘tkir buyrak yetishmov-
chiligini davolashda o’tkaziladigan tadbirlar asosan buyrak faoliyatini 
yaxshilashga (eufillin, laziks va osmodiuretiklar) va suv-eletrolit 
balansini tiklashga qaratilishi kerak. Davolash vositalari yordamida 
uremiyaning, kreatininemiya va giperkalemiya rivojlanishini bartaraf 
qilish imkoni bo’lmaganda, gemodializ qo’llanilishi talab etiladi. Shu 
sababli o‘tkir buyrak yyetishmovchiligi mavjud bemorlarni davolash 
“sun’iy buyrak”
apparati mavjud maxsus davolash bo’limda o’tkaziladi. 
Rekonvalessensiya bosqichida simptomatik davolash amalga 
oshiriladi. 
Gemotransfuzion shokining oldini olish uchun gemotransfuziyani 
o’tkazish qoidalariga (muolaja ketma-ketliklarini, ayniqsa quyilayotgan 
qonning muvofiqligi bo'yicha sinamalar o‘tkazishni to‘liq bajarish) 
talablariga qat'iy amal qilish lozim. 
Rezus-omil va eritrositlarning boshqa antigen tizimlari bo‘yicha 
o‘zaro nomuvofiq qonning quyishda kelib chiqadigan asoratlar.
 
Rezus-mansublik tizimi bo’yicha o’zaro nomuvofiq qonni quyishda 
kelib chiqadigan asoratlar bemorda rezus-omil bo‘yicha muqaddam 
sensibilizatsiyani o‘tkazgan holatlarda kelib chiqadi. Bu qoni rezus-(Rh
-
) 
bo’lgan, muqaddam o’tkazilgan gemotransfuziyada Rh-(Rh
+
) qon bilan 
sensibilizatsiyalangan bemorlarga (yoki ayollarda – homilasi Rh- (Rh
+
) 
qon guruhli homiladorlikda) quyishda yuzaga kelishi mumkin. 

---

O’quv qo’llanma 
104 
Aksariyat hollarda rivojlanadigan asoratlarning 
sababi 
akusherlik 
va transfuzion anamnezning to‘liq o‘rganilmaganligi, shuningdek Rh-
omil bo’yicha nomuvofiqlikning oldini olishga qaratilgan boshqa 
tadbirlarni (avvalo, Rh-omil bo’yicha individual moslikka doir sinama 
tekshiruv) amalga oshirish qoidalariga to’liq amal qilmaslik bo‘lishi 
mumkin. 
Rh
0
(D) rezus-mansublikdan tashqari, qon quyishda kelib chiqishi 
mumkin asoratlarga quyidagi boshqa antigenlar: rh'(C), rh"(E), rh'(c), 
rh’(e), shuningdek Levis, Daffi, Kell, Kidd, Chellano va boshqa shu kabi 
antigen tizimlari ham sabab bo’lishi mumkin. Ularning immunogenlik 
darajasi va qon quyish amaliyoti uchun ahamiyati kamroq. 
Immunologik 
kelishmovchilikni 
davomiyligi 
retsipiyentdagi 
muqaddam sensibilizatsiyalanish jarayonida shakllangan immun tizimlari 
(anti-D, anti-S, anti-E va b.) tomonidan quyilgan donor eritrositlarining 
qonda salmoqli ravishda gemolizga uchrashi sabab bo’lishi mumkin. 
Undan keyin esa ABO tizimi bo’yicha nomuvofiiqlik holatida gemotrans-
fuzion shok rivojlanishi mexanizmi ishga tushadi. 
Shuni ta’kidlash kerakki, bemor organizmdagi dastlabki 
o‘zgarishlar (immunologik kelishmovchilikdan tashqari) ko‘p miqdorda 
gemolizga uchragan qonni quyish natijasida kuzatiladi.