Samarqand davlat tibbiyot instituti

3. Trombozlar va emboliyalar 
 
Gemotransfuziya jarayonida tromboz va emboliya, bemor venasiga 
noto’g’ri barqarorlashtirilgan qon quyish, gemotransfuziya amaliyoti 
qoidalarini buzilishi, qonga turli o’lchamdagi qon quyqalarning tushishi, 
katta miqdorda uzoq saqlangan (masalan, qon 7 sutkadan ortiq 
saqlanganda 1 ml qondagi agregatlar soni 150 mingdan oshib ketadi) 
qonni quyish sabab bo'ladi. 
Klinik manzarasi
. 
Qonning sezilarli miqdordagi quyqalari vena qon 
tomiriga tushishi natijasida o'pkaning arterial qon tomirlari trombo-
emboliyasiga xos quyidagi klinik manzara rivojlanishi: ko‘krak sohasida 
keskin og‘riq paydo bo’lishi, birdan nafas qisilishining paydo bo’lishi 
yoki kuchayishi, yo‘tal, ayrim hollarda qon tupirish, terining rangparligi 
va sianoz paydo bolishi bilan harakterlanadi. 

---

K.M. Abdiyev, U.D. Dadajanov, A.G. Madasheva
95 
 
15-rasm. 
Havo emboliyasi. 16-rasm. O’pka arteriyasi tromboemboliyasi.
 
Davolash
 
fibrinolizinni faollashtiruvchi vositalar (streptokinaza, 
urokinaza), trombolitik terapiya o’tkazish, uzluksiz geparinoterapiya 
(sutkasiga 24000-40000 birlikkacha), koagulogrammani nazorat qilib, 
kamida 600 ml yangi muzlatilgan plazmani tez tomchilatib quyish bilan 
o’tkaziladi. 
Oldini olish
 
choralariga gemotransfuziyada maxsus filtrli plastik 
tizimchalardan foydalanish, to‘g‘ri tayyorlangan qonni quyish, saqlash va 
quyish qoidalariga rioya qilish kabilar kiradi. 
Arteriyaga gemotransfuziya o’tkazilgandan keyin
 
oyoq-qo‘llarda
 
qon aylanishining buzilishi
.
 
Bunday asoratlar kam uchraydi, chunki 
hozirgi vaqtda klinik amaliyotda arteriya qon tomiriga gemotransfuziya 
deyarli o’tkazilmaydi. 
Arterial qon tomirlar devori zararlanganda, qon quyqalari bilan 
periferik arteriyalarning trombozi yoki emboliyasi rivojlanishi mumkin. 
Arterial bosimni o‘tkir buzilishiga xos klinik ko‘rinish rivojlanadi va 
bunda tegishli davolash amalga oshirilishi lozim.