Samarqand davlat tibbiyot instituti

8. Biologik sinama o’tkazish texnikasi 
Donor va retsipiyent qonining ABO tizimi va rezus-mansublik 
bo‘yicha o‘zaro muvofiqligi aniqlangan bo'lsada, bunday natijaga to‘la 
ishonch bilan qarash yaramaydi. Zero, juda ko‘piab ikkinchi darajali 
guruh tizimlari mavjud bo‘lib, ular ham o‘z navbatida muayyan 
asoratlarning rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin. Bunday holatlarni 
istisno qilish uchun gemotransfuziyani boshlashdan oldin yana bir 
muvofiqlikni tekshirish - biologik sinama o‘tkazib ko‘riladi. 
Bunda avvalo 10-15 ml miqdorda qon bemorga tez tomchilatib 
quyiladi. So‘ngra quyish to‘xtatilib (osma moslama yopilib), 3 minut 
davomida bemorning ahvoli kuzatiladi. Agarda reaksiya yoki asoratni 
(yurak urishi, nafas olish tezlashishi, qiyin nafas olish yoki nafas siqilishi, 
yuz giperemiyasi va hokazo shu kabilar) bildiruvchi belgilar yuzaga 
kelmasa, unda yana 10-15 ml qon quyiladi va 3 minut davomida 
bemorning ahvoli kuzatiladi. 
Bemorda uch karra tekshiruvdan keyin reaksiyaning vujudga 
kelmaganligi quyilayotgan qonning retsipiyent qoniga muvofiqligidan 
darak beradi va gemotransfuziyani to‘liq o’tkazish mumkinligini 
bildiradi. 
Biologik sinama jarayonida donor va retsipiyent qonining o‘zaro 
nomuvofiqligida bemorni bezovtalanishi quyidagi ko‘rinishlarda 
namoyon bo’ladi: taxikardiya, nafas qisishisi, yuz giperemiyasi, sovqotish 
yoki isitma, ko‘krakda qisilish, qorinda og‘riq va yana juda muhim belgi 
- bel umurtqasi sohasidagi og‘riqlar paydo bo’ladi. 
Ushbu belgilar rivojlanganda qonlar o‘zaro nomuvofiq hisoblanadi 
va gemotransfuziya o’tkazilmaydi. 
Klassik biologik sinama narkoz ostidagi bemorga (immun reaksiya 
sustlashgan, shikoyatlar bo‘lmaydi, gemodinamik ko‘rsatkichlar 
yetarlicha barqaror emas) qon quyishda o’tkazilmaydi. 
Bunday holatlarda qon nomuvofiqligining belgisi sifatida arterial 
bosimining sababsiz pasayishi, yurak urishining tezlashishi vujudga 
kelishi, shuningdek, qon quyilayotgan vena qon tomiri bo‘ylab teri 
giperemiyasi yoki bemorning yuzi va tana teri qoplamlari rangini 

---

O’quv qo’llanma 
90 
o‘zgarishi kabilar kuzatilishi mumkin. Bunday holda keyingi 
gemotransfuziya masalasini anesteziolog operatsiya qilayotgan shifokor 
bilan hal qiladi.