Samarqand davlat tibbiyot instituti

Guruh antitanachalari 
Har bir ma’lum antigen uchun xuddi shu nomdagi antitanachalar 
(anti-A, anti-B, anti-rezus, anti-Kell va boshqalar) mavjud. Qon 
guruhining antitanachalari antigen kabi inson organizmida doimiy hodisa 
emas. Faqat ABO guruh tizimida antitanachalar qon plazmasining normal 
tug‘ma xususiyati bo‘ladi. Ushbu antitanachalar (agglyutinin 
α
va β) 

---

O’quv qo’llanma 
50 
doimiy ravishda inson qon plazmasida mavjud bolib, muayyan tarzda 
eritrositlar agglyutinogenlari (antigenlar) bilan o‘zaro muvofiq bo‘lib 
turadi. 
Guruh antitanachalari tug‘ma (masalan, agglyutinin 
α
va β) va 
izoimmun bo‘ladi hamda ular begona guruh antigenlarining organizmga 
tushishiga 
javoban 
shakllanadi 
(masalan, 
Rh-omil 
tizimidagi 
antitanachalar). 
Tug‘ma antitanachalar to‘liq antitanachalar - tegishli antigenlarni 
o’z ichiga olgan eritrositlar agglyutinatsiyasini (yopishishini) keltirib 
chiqaruvchi agglyutinin ham deb ataladi. Ular sovuq antitanachalar turiga 
kiradi, zero ularning ta’sir kuchi 
in vitro
past haroratlarda ko‘rinadi va 
yuqori haroratlarda ularning kuchi kamayadi. 
Izoimmun antitanachalar esa noto’liq antitanachalar hisoblanadi. 
Ular qiyinchilik bilan singiydi va qizitilganda yemirilmaydi. Ushbu 
antitanachalar issiqlik antitanachalari (37°C va undan yuqori haroratda 
eng yuqori faollik nuqtasiga ko‘tariladi) va faqat kolloid muhitda qon 
hujayralarini agglyutinatsiyasini chaqiradi. 
Noto‘liq antitanachalar 
IgG
sinfiga mansub bo‘lsa, to’liqlari IgM 
sinfiga mansubdir. 
IgG
sinfiga mansub guruh antitanachalar 150-160 
ming dalton miqdoridagi og‘irlikka ega bo‘ladi, eng katta hajmdagisi esa 
25 nm. Ushbu oqsil molekulasi 4 zanjirli aminokislotalardan iborat, 
molekulaning zanjirlar uchlaridagi joylari faol markazlari (paratop, 
antideterminantlar) bo‘lib, ular yordamida molekulalar qon hujayralarida 
joylashgan 
antigen 
determinantlar 
bilan 
bog‘lanadi. 
Ushbu 
antitanachalarning faol markazlari ikkita bo‘lganligi sababli har bir 
antitanacha ikkita antitroplarni bog‘lab turadi. 
Ig
M sinfiga mansub guruh antitanachalar 900 ming - 1 mln dalton 
miqdoridagi og‘irlikka ega, eng katta hajmdagisi esa 100 nm. Ig
M
sinfidagi antitanachalarning 10 ta faol markazi mavjud, shuning uchun 
ular 
IgG
sinfiga mansub antitanachalarga qaraganda ko‘proq miqdordagi 
qon hujayralarining antigen determinantlari bilan bog’lanib turishlari 
mumkin.