Samarqand davlat chet tillar instituti sharq tillari fakulteti

XULOSA

Iyerogliflarning fonetik qoʻllanishi milliy yozuvning paydo boʻlishiga imkon yaratadi. 8-asrda yaratilgan "Manyosyu" nomli asarda baʼzi iyerogliflar boʻgʻinli belgi sifatida ishlatilgan. Iyerogliflar grafik koʻrinishining oʻzgarishi esa 9-asrda kananing xilmaxil koʻrinishlari vujudga kelishiga sabab boʻlgan. 10-asrda esa ulardan faqat kata kana vaxiragana keng qoʻllanaboshlaydi. Har ikkala alifbodagi belgilar shaklan farq qilsada, maʼnoviy (fonetik) jihatdan tengdir. Katakana bosma iyerogliflarning qisqargan shakli sifatida kelib chiqqan va, asosan, yangi oʻzlashma soʻzlarni yozish uchun qoʻllanadi, xiragana esa iyerogliflarning toʻliq (qoʻl) yozma shakli boʻlib, asl yaponcha soʻzlarni, yordamchi soʻzlar va qoʻshimchalarni yozish uchun qoʻllanadi. Kana yozuvida asosiy belgilar 48 ta, kananing har ikki turi hisobga olinsa, ularning umumiy soni 96 ta boʻladi. Bularga 30 dan ortiq hosila, qoʻshimcha belgi 2 ga koʻpaytirib qoʻshilsa, kanadagi belgilarning umumiy soni 170 taga yetishi mumkin.
Iyerogliflar hamda xiragana va katakananing, qisman lotin harflarining aralash qoʻllanishi (jadvalda berilgan, 2 ustundan iborat yaponcha matnda iyerogliflar, xiragana, katakana va lotin grafikasi aralash qoʻllangan. Bunda dastlab harfbelgilar, uning oʻng tomonida ularning oʻqilishi, belgining qaysi turga mansubligi koʻrsatilgan), iyerogliflarning 2 turli ("on" va "kun") oʻqilishi Yapon yozuvini nihoyatda murakkablashtirgani sababli 1946 yil kana yozuvi imlosi isloh qilinadi; shu bilan birga, faqat 1850 iyeroglifni ishlatish rasman tavsiya etiladi (hozir bu miqdor 1947 tani tashkil etadi). Lekin amalda qoʻllanayotgan iyerogliflar soni tavsiya etilganlaridan koʻra koʻproqdir. Yaponiyada yozuvni soddalashtirish ustida olib borilayotgan ishlar hanuz davom etmoqda. Lekin hozircha xitoy iyerogliflaridan voz kechish yoki Yapon yozuvini lotin grafikasiga koʻchirish yoʻlida qilinayotgan harakatlar muvaffaqiyatsiz boʻlmoqda. Buning sabablaridan biri — asrlar mobaynida yaratilgan yozma yodgorliklar, yaʼni boy madaniy merosni kelgusi avlodlarga aynan, buzilmagan holda yetkazib berish istagidir.