Samarqand davlat chet tillar instituti I. Tuxtasinov, N. Isakulova, B. Kulmatov bolalar pedagogikasi

4.3-rasm. O‘quv jarayonining tashkiliy-tuzilmaviy sxemasi [28; 32-b.]
Ta’lim sifatini belgilovchi omillarga 4.3-rasmdagi ta’lim tizimi komponentlari bilan quyidagilarni ham kiritish mumkin:
ta’lim beruvchilar;
DTS, o‘quv reja va o‘quv dasturlar;
darslik, o‘quv qo‘llanma va shu kabilar;
o‘qitish vositalari;
fanlar bo‘yicha nazariy materiallar;
fanlar bo‘yicha amaliy materiallar;
fanlar bo‘yicha didaktik materiallar;
labaratoriya va ustaxonalar jihozlari;
amaliyotlar;
axborot-kommunikatsion texnologiya vositalari.
Ta’lim jarayoniga bunday yondashuv kadrlar tayyorlashning meyoriy, tashkiliy, o‘quv-uslubiy, axborot va moddiy-texnik sharoitlar tizimining bajarilishini ta’minlashdan iboratdir. Bunda fanlarni o‘qitishga e’tibor yanada kuchaytirilgan bo‘ladi.
Fanlarni o‘qitish – bu o‘qitish xususiyatlarini tarbiyalash va takomillashtirish jarayoni bo‘lib, u ta’lim beruvchida ilmiy munosabatni va quyidagi xususiyatlarni shakllantirish maqsadini ko‘zlaydi (4.1-jadvalga qarang):
4.1-jadval.
Fanlarni o‘qitish xususiyatlari

№	Tushunchalar	Fanlarni o’qitish xususiyatlari
1.	qiziqish	bilish xohishi
2.	faoliyat	biror narsani anqilash uchun biror narsa qilish xohishi
3.	skeptitsizm	tez-tez uchraydigan fikrlarni sinchiklab ko‘rib chiqish xohishi
4.	dalillar	bilim olishda isbotlash mantiqi va qoidalaridan foydalanish mahoratlari
5.	xabardorlik	uning yordamida o‘ylash mumkin bo‘lishi uchun olam xaqida axborotlar fondining mavjudligi
6.	strategiyalar	izlash uchun qoidalar mavjudligi va ulardan foydalanish xohishlari
7.	moyillik	yangi bilimlarni olish natijasida ta’lim beruvchi o‘zini olam haqidagi fikrlash usulini qayta qurishni boshlashi uchun boshqalarning fikr va tushunchalarini qonuniyat asosida bir chiziqqa joylashi

Demak, fanlarni o‘qitish jarayoni butun bir pedagogik jarayonda samarali faoliyat ko‘rsatishning didaktik asosidan iborat ekan. “Quyidagi shaklda taklif etilayotgan loyiha pedagogik jarayonlarning o‘zaro bog‘liqligi va aloqadorligini ta’minlash orqali ta’lim – tarbiya jarayonlari natijaviyligi hisoblangan pedagogik jarayonlar samaradorligini ta’minlashga xizmat qiladi” [28; 33-b.].

Ta’lim jarayonida fanlar bo‘yicha amalga oshiriladigan seminar, amaliy va labaratoriya mashg‘ulotlari nazariy bilimlarni mustahkamlashga hamda ularni ko‘nikmaga aylantirishgagina emas, balki ularni amaliy ish jarayonida qo‘llashga imkon beradi. Bunday mashg‘ulotlar tanlangan kasbi to‘g‘ri ekanligiga ishonch hissini to‘g‘diradi [28; 34-b.].