Samarqand davlat arxitektura qurilish instituti

Sangvinik (xushchaqchaq)
mijozli talabani, agarda uni ishi qiziqarli bo„lsa u 
yaxshi natijalarga erishadi. U qiyin holatlarda boshqalarga nisbatan tetiklik, ishonch, 
ega bo„ladi, o„rtoklariga ijobiy ta‟sir etadi, ularni kayfiyatini ko„taradi. Bu peshqadam 
har doim o„qituvchiga yordam berishga qodir. Muhimi tarbiyaviy jarayonda shunday 
talabalar namoyon bo„ladiki, buning uchun o„qi-tuvchi mijozlarni diagnostikasini 
psixologik uslublarini bilishi shart. 
Xolerik
(serg„araytli) mijozli kishi birorta vazifani bajarishdan oldin xaddan 
tashqari hayajonlanadi. Bu esa final va ma‟suliyatli musobaqalar oldidan salbiy ta‟sir 
etishi mumkin. Bunaqa holatda o„qituvchining roli shundan iborat bo„lishi kerakki, 
chunki talabadan xaddan tashqari ortiqcha hayajonlanishni to„lqinlanishni so„z 
yordamida pasaytirishda xulq-atvori bilan shaxsiy namuna ko„rsatishi kerak 
O„qituvchi muhimi shuni hisobga olish kerakki, ya‟ni nizoli yoki janjalli holatda 
xolerik (serg„ayratlik) mijozdagi talabalar odatda kuchli salbiy asabiylashgan xolatni 
boshdan kechiradi, u haqiqatan ham tarbiyaviy ta‟sir etishni pasaytiradi. Bunday 
holatda eng yaxshisi ularni diqqat e‟tiborini boshqa harakatni bajarishga qaratish 
,chunki kutish kerak, talaba tinchlanguncha, undan so„ng kerakli yo„nalishga ta‟sir 
etish kerak.
Flegmatik (bo„shang yoki og„ir)
mijozli talaba - og„ir vazmin, kam harakatchan, 
xotirjam bo„ladi. Unga xos bo„lgan bo„sh his - tuyg„uga tez beriladigandir. U bo„lajak 
harakatlarini uzoq vaqt o„ylaydigan intilishlilik paydo bo„ladi, yangi harakat 
malakalarini sekin va qiyinlik bilan o„zlashtiradi, bir harakatdan boshqa harakatga 

---

45 
yo„nalishini o„zgartiradi. Biroq o„quv, mehnat faoliyatida qo„sh matonatli, bardoshli, 
uzoq o„tirib ishlash qobiliyatini namoyon qiladi. «Flegmatik bo„shang yoki og„ir» 
mijoz osoyishta, har doim bab-baravar, qunt bilan kurashuvchi va zo„r berib ko„p 
ishlaydigan» - deb aytgandi I.P. Pavlov. Flegmatik (bo„shang yoki og„ir) o„ziga xos 
chidamli, diqqatli, o„zini-o„zi nazorat qiladigan, vazmin og„ir bo„ladi. Unda o„zini tuta 
bilishlik, ehtiyotlik ish tutish shuningdek qat‟iyatli ko„rsatish engilish shakllantiriladi.