Samarqand davlat arxitektura qurilish instituti

 
5. DAVOLASH. 
Hozircha OITS ga qarshi 100 % samarali vaksina yoki dori yo„q, chunki dori 
preparatlarining ko„pchiligi salbiy qo„shimcha ta‟sirga ega va samarasi kam. 
OITS ni davolashga ikki hil yondashuv qayd etilgan: gen terapiyasi va 
vaksinaning yaratilishi. 
Gen terapiyasi sohasida taf va rev genlarini inaktivatsiya qiluvchi DNK ni 
qo„llash umidli natijalar ko„rsatdi (taf va rev genlari virusli oqsillarning hosil bo„lishi 
uchun zarur oqsillar sintezini nazorat qiladilar). 
Olimlar IIV to„g„risida qanchalik ko„p ma‟lumotga ega bo„lmasinlar samarali 
vaksinani yaratish hali ham eng katta muammo bo„lib qolmoqda. CHunki boshqa 
viruslardan farqli o„laroq, organizmning imun reaksiyasi IIV ni yo„q qilmaydi, shuning 
uchun vaksinaga qanday imun javob berilishi ma‟lum emas. 
OITS ga qarshi 100% 
samarali vaksina yoki dori hozircha yo„q, ammo kasallikning tarqalishi va 
zararlanishining oldini olish usullarini targ„ib qilish katta yordam beradi. Giyohvandlar 
orasida bir martalik shprits va ignalarning tarqatilishi qon preparatlarining OITS ga 
tekshirilishi zararlanishi xavfini ancha kamytiradi. 
6. GIYOHVAND MODDA NIMA? 
Rus tilidagi “narkotik” so„zining tibbiy ma‟nosi-jarrohlik operatsiyalari vaqtida 
zaur bo„lgan narkoz uchun maxsus modda-umumqo„llanuvchi-lazzat olish vositasi 
degan ma‟noga mos kelmaydi. Giyoxvand modda shunday moddaki, uni bir marotaba 
qo„llaganda jalb etuvchi ruxiy xolatni yuzaga keltiradi, muntazam iste‟mol qilinganda 
esa jismoniy xamda ruhiy bog„lanib qolishni poydo qiladi. 
Giyohvandlik-keng qamrovli, jismoniy sog„lomlikka, ichki dunyoga, boshqa 
kishilar bilan, xuquqiy qonunlar bilan munosabatlarga, shaxs-yashash tarziga o„z 
ta‟sirini ko„rsatadigan kasallik hisoblanadi. Giyohvandlik ko„chasiga kirgan odam 
asta-sekin o„zining barcha ma‟naviy xislatlarini yo„qotadi, ruhiy jihatdan qisman yoki 
to„la xastaga aylanadi, do„stlari, keyin esa oilasidan ayriladi; hech qanday kasbni 
egallay olmaydi yoki ilgari egallaganini unutadi; ishsiz yashash uchun mablag„siz 
qoladi; jinoyatchilar safiga jalb qilinadi; o„zi va atrofidagilarga bir dunyo kulfatlar olib 
keladi. Bu kasallikning eng dahshatli tomoni shundaki, usmirlarning o„zigina emas 
ularning yaqinlari ham bola giyohvand moddani shunchaki atib ko„rgan, bu sho„xlik 
qilgangina emas, balki endi uni muntazam iste‟mol qilmasa bo„lmasligini, unga 

---

72 
bog„lanib qolganligini juda kech anglaydilar. O„smir yoki yigit organizmining o„ziga 
xos jismoniy xususiyatlari giyohvand moddaning turi va sifatiga qarab, unga o„rganib 
qolish bir marta qabul qilgandan keyin ham yoki “sho„xlik qilish” boshlanganidan 2-3 
oydan keyin ham yuzaga kelishi mumkin.