Samarqand davlat arxitektura qurilish instituti

2. INSON IMMUN TANQISLIGI VIRUSI. 
OITS kasalligining rivojlanishi bir necha bosqchiga ega va u IIV titri va IIV ga 
antinachalar soni bilan aniqlanadi.
Kasallikning birinchi bosqichi o„tkir, deb ataladi 
va bu bosqichda kasallik o„ta yuqumli bo„ladi. Zararlangandan 3 hafta o„tgach 

---

70 
ko„pchilik insonlarda noaniq simptomlar ( varaja, bosh og„rig„i, teri toshmalari, limfa 
bezlarining kattalashuvi, diskomfort hisi) paydo bo„la boshlaydi.
O„tkir bosqich so„ngida faol immun reaksiya SD4 limfotsitlarining ko„payishida 
organizmga yordam beradi. Bu esa infeksiya bilan keyinchalik kurashda juda muhim. 
O„tkir bosqichdan so„ng bessimtom yoki surunkali davr boshlanib u 10 yil va 
undan oshiq vaqt davom etishi mumkin. Bu davrda zararlangan insonlar o„zlarini 
yaxshi his qiladilar, qonda SD4 limfotsitlari darajasi uncha baland bo„lmasa ham 
me‟yorga ega. Qonda IIV tarkibi ma‟lum darajada stabillashadi ( kasallikning keyingi 
rivojlanishi shunga bog„liq). Bunda virus passiv holatga o„tmaydi, balki faol ko„payib 
immun tizimni emira boshlaydi. Bemorlarning «yaxshi» holati immun tizimning SD4 
limfotsitlarini ko„plab ishlab chiqayotgani, shuning uchun qonda ularning mavjudligi 
boshqa patogenlar bilan kurashish uchun etarliligi bilan tushuntiriladi. 
SD4 limfotsitlarining soni 200 ga etsa IIV tashuvchilar OITS bilan og„rigan 
bemorga aylanadilar. Bir oz vaqtdan so„ng kasallik so„nggi bosqichga o„tadi, bunda 
SD4 limfotsitlar soni 1mm qonda 50 ni tashkil etadi. Bu bosqich 1-2 yil davom etadi 
va bemor OITS ga hamroh yuqumli kasalliklardan yoki saraton (rak) dan nobud 
bo„ladi. 
Kasallikning rivojlanishi bemorlarning individual xususiyatlariga bog„liq. 
Masalan, hamroh kasalliklar SD4 limfotsitlar darajasi 200 dan oshiq bo„lganda ham 
bilinishi mumkin- bunda yuqumli kasallikning kechishi OITS tashxisini qo„yish uchun 
etarli bo„ladi. Maxsus davolanmagan bemorlar 10-11 yil ichida, ba‟zan 1 yildan so„ng 
vafot etishlari mumkin. IIV bilan zararlanlarning 4-7 % qonida esa SD4 limfotsitlari 
me‟yoriy darajada 8 yilgacha saqlanib, bemor 20 yil hayot kechirishi mumkin.