|
Daniyada aksariyat mutaxassislar Astrid Gosselning qarashlariga amal qilishadi, unga ko`ra maktabgacha yoshdagi jismoniy faoliyatning barcha turlari tabiiy, o`z-o`zidan paydo bo`ladi va mutaxassisning vazifasi maqbul sharoitlarni yaratish va ularni to`g`ri yo`nalishga yo`naltirishdir. Ushbu jarayonda musiqiy yondoshuv juda keng ahamiyatga ega.
Buyuk Britaniyada maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy tarbiya mashg`ulotlaridagi asosiy faoliyati gimnastika, raqs va harakatli o`yinlardir.
Kanadada maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy tarbiya dasturlari quyidagi guruhdagi harakatli o`yinlarni o`z ichiga oladi, asosiy harakat qobiliyatlari va fazilatlari, raqs va gimnastika bo`yicha treninglar o`tkazadi, ba`zi xususiy bolalar bog`chalarida konkida uchish bo`yicha treninglar o`tkaziladi.
AQSHda maktabgacha ta`lim jismoniy tarbiya dasturining asosiy jihatlari quyidagilardir: psixomotor ko`nikmalar, harakatli o`yinlar, gimnastika, raqs, jismoniy tayyorgarlik, suvda suzish va boshq.
Yuqoridagi ma`lumotlardan ko`rinib turibdiki, maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tarbiya mashg`ulotlarida ishlatiladigan jismoniy faoliyat turlari ko`plab mamlakatlarda bir xil yoki o`xshash.
Shuning uchun, eng umumiy shaklda, maktabgacha yoshdagi jismoniy tarbiya dasturlarining tuzilishi to`rtta asosiy bo`limdan iborat.
Psixomotor rivojlanish. Psixomotor qobiliyatlarni shakllantirish jarayonida bolalar tananing qismlari nomi, ularning o`lchamlari bilan mos keladi. Keyin bolalar vizual idrokni (ko`rish qobiliyati, vizual xotira va boshqalar), eshitish qobiliyatini va nihoyat kinestetik idrokni shakllantiradi.
Harakat qobiliyatlari va ko`nikmalarini o`rgatish. Ushbu bo`lim o`z navbatida quyidagi jismoniy faoliyatni o`z ichiga oladi: Bolalarning harakatlarining to`g`riligini nazorat qilishdan tashqari, o`rganilayotgan vosita qobiliyatlari turli vaziyatlarda ishlatilishi uchun ularning tanasining harakatini to`liq nazorat qilish o`rgatiladi.
Maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy faolligini tashkil qilishda o`yin qoidalari imkon qadar sodda bo`lishi va ularda ishtirok etish ommaviy bo`lishi kerakligini yodda tutish kerak. Musobaqa faoliyatli o`yinlarning asoslari o`zaro yordam va hamkorlik bo`lishi kerak va bunday faoliyatning asosiy yo`nalishi har qanday kishiga qarshi g`alaba emas, balki individual natijalarni yaxshilashga qaratilgan;
b) gimnastika, shu jumladan muvozanat mashqlari, tirmashib chiqish, umbaloq oshish, tananing og`irligi nisbatidan kelib chiqqan holda vaznni ko`tarish mashqlari, shuningdek, sakrash kabi portlovchi kuchning rivojlanishiga hissa qo`shadigan mashqlardan iborat. Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan gimnastika uchun eng oddiy jihozlar kerak: yog`och skameykalar, to`plar... va boshq.
v) raqslar orqali bolalar harakatlarni izohli, ifodali va kommunikativ xarakterga berishni o`rganadilar. Raqs mashg`ulotlarida bolalar makonni, vaqtni va kuchni, tengdoshlarini va atrofidagi borliq bilan aloqalarni aniqlaydi va baholaydi. Raqs bolalarning tadqiqot, improvizatsiya va ijodkorlik faoliyatini o`z ichiga oladi. Raqs orqali bolalar ritm tuyg`usini rivojlantiradilar. Raqs jarayonida bolalar turli harakatlar va ularning kombinatsiyalaridan foydalanadilar.
3. Maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy tarbiya dasturlarining eng muhim qismi bo`lgan jismoniy tayyorgarlikni o`z ichiga oladi. Aynan shu boshlang`ich bosqichda bolalarni jismoniy faoliyatga, harakatli o`yinlarga har tomonlama rag`batlantirish kerak. Mavjud shaklda bolalarga faol hayot tarzi, to`g`ri ovqatlanish, o`zaro bog`liqlik va ma`no kabi tushunchalar tushuntirilishi kerak. Kirish mumkin bo`lgan shaklda bolalarga munosabatlar va ahamiyat nuqtai nazaridan faol turmush tarzi, to`g`ri ovqatlanish kabi tushunchalar tushuntirilishi kerak.
Nazariy tayyorgarlikdan tashqari, ushbu bo`lim maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy tayyorgarlik darajasini sinovdan o`tkazishi kerak. Biroq, aksariyat mamlakatlarda maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy tayyorgarligi tarkibiy qismlarining rivojlanish darajasini baholash uchun testlar hali ishlab chiqilmagan. Masalan, AQShda, yuqorida aytib o`tilganidek, jismoniy Best test dasturini yosh maktabgacha yoshdagi bolalar uchun moslashtirish kerak. Hozirgi vaqtda ushbu dastur yordamida faqat 5-6 yoshli bolalar sinovdan o`tkazilishi mumkin (0-jadvalga qarang).
Do'stlaringiz bilan baham: |
