Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Орқа миянинг функциялари.
Орқа мия қўзғалишни бош мия бўлак-
ларига ўтказувчи марказий орган ҳисобланиб, рефлектор ва ўтказувчи функ-
цияни бажаради. Орқа мия скелет мускулларининг ҳаракат рефлексини амалга 
оширади. Орқа миянинг баъзи ҳаракат рефлексларига: тирсак, болдир, тизза, 
панжа рефлекслари мисол бўла олади. Бироқ одамда бош мия жуда яхши 
ривожланганидан мускул ҳаракатларининг кўпи бош мия катта ярим шарлари 
пўстлоғи иштирокида амалга оширилади. Орқа мия ички органлар, юрак қон 
томир, овқат ҳазм қилиш, айириш ва бошқа системалар ишини ўзгартириб, 
вегетатив рефлексларни ҳам амалга оширади. 
Орқа миянинг яна бир функцияси ўтказувчанликдир. Орқа миянинг ўтка-
зувчанлик функцияси ички органлардан бош мияга ва бош миядан ишчи орган-
ларга ўтказувчи йўллар орқали импульслар ўтказилишини таъминлашдан 
иборат. 
Орқа мияда баъзи рефлектор функциялар ҳомила она қорнида ривож-
ланаётганида юзага келади. Ҳомила 2-3 ойлик бўлганида ҳаракатлана бош-
лайди. Янги туғилган бола оёқ панжасининг таги таъсирланса 2-3 дақиқадан 
сўнг оёқ панжасида букиш рефлекси ҳосил бўлади. Бу рефлекс бола туғил-
ганидан сўнг 6 ой ўтгач, йўқолиб кетади. 
Бола 9-10 ойлигида юра бошлайди. Орқа миядаги ҳаракат марказлари иши 
ортади, нервлар миэлинлашиши 3 ёшгача давом этади. 
Бош мия.
Янги туғилган бола бош миясининг вазни 340-400 г бўлиб, тана 
вазнининг 1,8-1,9 қисмини (катта одамда эса 1,40 қисмини) ташкил этади. 
1 ёшда бош мия вазни 800 г, 7 ёшда 1250 г, 15 ёшда 1350 г, 18 ёшда 1380 г, 
катта одамларда 1400 г га тенг. Боланинг бош мияси 7 ёшгача тез ўсади. Бош 
миянинг ўсиши 20-30 ёшларга бориб тўхтайди. 1-2 ёшда бош мия орқа мияга 
нисбатан анча тез ўсади, сўнг орқа миянинг ўсиши тезлашади. 
Бош мия ҳам орқа мия каби оқ ва кулранг моддалардан ташкил топган. 
Бош миянинг кулранг моддаси турли хил нейронлардан иборат. Бош мияда 14 
млрд. нерв ҳужайраси бор. Бундан ташқари, бош миянинг 60-90% ни нейроглия 
ҳужайралари ташкил этади. Нейроглия ҳужайралари ҳимоя қилувчи ва тутиб 
турувчи таянч тўқима ҳисобланади. Нейроглияда гормонлар ва гормонсимон 
моддалар ҳосил бўлади. 
Бош мия узунчоқ мия, варолий кўприги, мияча, ўрта мия, оралиқ миядан 
иборат бўлиб, бу қисмлар бош мия сопи деб аталади. Уларни бош мия катта 
ярим шарлари ўраб туради.