Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Дам олиш ва таътил кунларидаги кун тартиби.
Кун тартибида иложи 
борича етарли уйқу ва очик ҳавода бўлишга эътибор берилади. Ҳаракатли 
ўйинлар, спорт ўйинлари ва машғулотлари ва туристик саёҳатларга кенг йўл 
берилиши лозим. Китоб ўқиш учун, театр ва концертларга бориш учун сарф 
бўладиган вақт бир текс тақсимланиши зарур. Ҳар куни уй юмушларига ёрдам 
бериш ва ижтимоий-фойдали меҳнат билан шуғулланиш учун ҳам вақт 
ажратилади. Дам олиш ва таътил кунлари болаларда эркин ижод билан машғул 
бўлишга етарли вақт бўлиши керак. Ухлаш ва ўз-ўзига хизмат қилиш вақтлари 
болаларнинг ёшларига қараб белгиланади. 
Ёзги таътил кунлари оромгоҳларда оммавий соғломлаштириш ишлари 
амалга оширилади. Оромгоҳлар (лагерлар) кун тартибида очиқ ҳавода бўлиш, 
табиий соғломлаштириш омилларидан унумли фойдаланиш, етарлича уйқу, 
жисмоний тарбия ва сифатли овқатланишга кенг ўрин берилади. 
Уйқу ўқувчи кун тартибининг муҳим қисмларидан биридир. Уйқуга бўлган 
талаб болалар ёшига боғлиқ равишда ўзгарувчан бўлади. 
Боланинг ёши Уйқунинг давомийлиги 
7-10 11 - 10 соат
11-14 10 соат 
15-18 9 соат 

---

61 
Тез-тез касалликка чалинувчан, нимжон, қувватсиз, сил ва бод каби бир қа-
тор касалликлар билан оғриган бола организми узоқроқ вақт ухлашга мухтож-
дир. Даволаш ва соғломлаштириш муассасаларида ёшидан қатий назар ҳамма 
болалар кундузи ухлашлари лозим. 
Сўнгги йилларда ўқувчиларнинг кун тартибини ўрганиш кўп болаларда 
уйқуга тўймаслик ҳоллари тез-тез учраб туришини кўрсатди. Бунга сабаб, 
биринчидан ўқиш вақтли 8.00 да бошланиши туфайли эрта туриш бўлса, 
иккинчидан, уйқуга кеч ётишдир. Уйқуга кеч ётиш уй вазифаларни узоқ тайёр-
лаш, шу сабабли кун тартибининг бошқа таркибий қисмларнинг кечга сури-
лиши ва телекўрсатувларни узоқ кўриш билан боғлиқдир. 
Тўйиб ухламаслик болаларнинг олий нерв фаолиятига салбий таъсир 
кўрсатади. Бунда марказий асаб системаси издан чиқади, шунингдек, ишлаш 
фаолияти кескин пасаяди. 
Бундай ўзгаришлар кун тартибига риоя қилганда яхшиланади. Узоқ вақт 
давомида уйқуга тўймаслик катта толиқишга олиб келади ва асаб бузилишига 
сабаб бўлади. 
Соғломлаштириш муассасаларида 5 маҳал овқатланилади. Уйқу 2 маҳал: 
тунги ва кундузги уйқудан иборат бўлади. Кун тартибида албатта болаларни 
қизиқтирган ишларига қараб танлаб олинган эркин ижод билан шуғулланиш 
учун ажратилган бўш вақт ҳам назарда тутилиши лозим. Бу бола шахсиятини 
шакллантиришда, унинг ижодий қобилияти ва руҳий қизиқишлари ривож-
ланишида катта аҳамиятга эга.