Самарқанд қишлоқ ХЎжалик институти ветеринария факултети


Озиқанинг ичак деворида ҳазм бўлиши



Download 3,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet57/268
Sana05.01.2023
Hajmi3,13 Mb.
#897834
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   268
Bog'liq
hajvonlar fiziologiyasi

Озиқанинг ичак деворида ҳазм бўлиши. 
Озиқанинг ҳазм 
бўлишлиқларидан-оғизда, меъдада, ичакда ҳазм бўлишини кўриб келдик. 
Лекин булар ҳазм жараѐнларинтинг ниҳоясига етмаган босқичларидир. 
Ичакда атрофлича ҳазм бўлган озиқалар пировардида ичак деворида, шиллиқ 
пардадаги ферментларнинг таъсирида батамом парчаланади ва сўрилади. 
Озиқаларнинг ичак деворида ҳазм бўлишини дастлаб А.М.Уголев ва бошқа 
лаборатория ходимлари аниқладилар. Кейинги пайтларда ўтказилган 
текширишлар туфайли ичаклардаги сўрғичлар – ворсинкалар юзасида, 
ниҳоятда майда сўрғичлар-микроворсинкалар борлиги аниқланди. Битта 
ворсинкада, баландлиги 0,55-1,1 мкм, йўғонлиги 0,05 - 0,08 мкм бўлган 
микроворсинкалар то 3000 тагача жойлашиши мумкин. Микроворсинкалар 
ворсинкалар юзасини жуда зич қоплаб олиб, у ерда жиякка ўхшаш тузилмани 
ҳосил қилиб, шу жиякка ўхшаш тузилмада ниҳоятда хилма-хил ферментлар 
мавжуд. Бу жиякли тузилмада ишқорий ва кислотали фосфатазалар, 
аминопептидазалар, липаза, гистаминаза ва бошқа ферментлар борлиги 
аниқланган. 
Микроворсинкаларнинг 
орасида 
микропоралар-електрон 
микроскопда кўринадиган микроскопик тешикчалар бор. Ичакнинг ичида 
тегишлича ҳазм бўлган озиқа заррачалари сўрилишга интилиб, ичак 
деворидаги ворсинкаларга ѐндошади ва бу вақтда жиякли тузилмага, 
микроворсинкаларга дучор келади. Оқибатда у ердаги ферментлар таъсирига 
учрайди ва батамом парчаланиб микропоралар орқали сўрилади. Озиқа 
заррачалари фақат микропоралардан ўта оладиган даражага келтирилгандан 
кейингина сўрилиши мумкин, акс ҳолда ичак ичига яна қайтарилади, ѐхуд 
жиякли тузилмадаги ферментлар таъсирида парчаланади. Жиякли тузилмада 
озиқа билан келтирилаѐтган ферментларнинг активлашиши, фаоллашиши 
учун ҳамма шароит бор. Шу сабабли бу ерда озиқа билан келтирилаѐтган 
ферментлар ҳам ўз таъсирини бемалол намоѐн қилаверади. Кейинги пайтдаги 
маълумотлар жиякли тузилмадаги ферментларнинг анча шиддатлилигини 
уларнинг ҳазм бўшлиқларидаги ферментлардан анча кучлилигини ва муҳит 
ўзгаришини фарқламаслигини исботлади. Демак, жиякли тузилмага, 


122 
микроворсинкаларга келаѐтган озиқа заррачалари ниҳоятда хилма-хил 
бўлиши билан биргаликда, анча кучли ферментларнинг таъсирига дучор 
бўладилар ва парчаланишга мажбур бўлади. Қайд қилинганларнинг ҳаммаси 
озиқаларнинг ичак деворида ҳазм бўлиши бениҳоя кенг юза бўйлаб, жуда 
жадал равишда кечишидан далолат беради. Озиқалар ҳазмининг 20-50% ҳазм 
бўшлиқларида содир бўлса, 50-80% ҳазм системасининг деворларида, меъда 
деворида, кавш қайтарувчи ҳайвонларнинг меъда олди бўлмаларининг 
деворларида содир бўлиб, шулардан бирмунча фаолли бўлиб, ичак деворида 
кузатиладиган овқат ҳазми жуда салмоқли ўринни егаллайди. 

Download 3,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish