Самарқанд давлат архитектура қурилиш

Topshiriqlarni aniqlashda bajarila-
digan funksiya va operasiyalarni 
emas, 
balki 
talab 
kilinadigan 
natijalarni ko’rsatish lozim. 
Strategik boshqaruv prinsipi. 
Strategiyani 
yurituvchilar 
uchun 
xodimlarni 
va 
tashkiliy 
birliklarni 
mukofotlash mezoni - bu qo’yilgan 
maqsadlar 
bajarilayotganligiga 
asoslanishdir.

---

389 
muvofiqlashtirish orqali maqsadni amalga oshirishga erishishlari 
mumkin.
Natijalar uchun mukofotlash. 
Strategiyadagi maqsadlarni amalga 
oshirish uchun xodimlarni qiziqtirishni ishonchli yo’li – bu belgilangan 
natijalarga erishganlarni munosib mukofotlash, erishmaganlarni esa 
mukofotlamaslik yoki jazolashdir. Boshqacha har qanday yondashuv 
strategiyani bajarilishini xavf ostida qoldiradi. Strategik maqsadlarni 
amalga oshirish yo’nalishida bosim so’zsiz mavjud bo’lishi lozim.
Kutilgan natijalarga erishish yo’nalishidagi bosim odilona va 
sezilarli mukofotlar bilan kuzatilishi shart. Rag’batlantirilmaydigan 
boshqaruv tizimsi izdan chiqa boshlaydi, strategiyani yurituvchilarning 
esa bo’yruq berib, ularni bajarilishini talab qilishdan boshqa imkoniyati 
qolmaydi.
«Remington prodakshen» kompaniyasi ishchilari 65% asosiy ish 
haqini oladilar. Ish haqining qolgan qismi esa ishbay mukofot sifatida 
beriladi. Kompaniya o’z mahsulotining sifatini 100% tekshiradi, sifatsiz 
mahsulotning narxi aybdor ishchining mukofotidan qaytarib qolinadi. 
Oliy rahbariyatni maoshining mukofot qismi esa ko’proq ulushni tashkil 
etadi. Tahlillar shuni ko’rsatadiki, ushbu kompaniyada rag’batlantirish 
dasturini amalga oshirishning to’rtinchi yiliga kelib, mehnat unumdorligi 
17% oshgan.
Rag’batlantirish tizimsini yaratish uchun boshqa yo’nalishlar ham 
mavjud:
1.
Natijalarga haq to’lashning ko’proq qismi mehnat uchun olinadigan 
mukofotni tashkil etishi lozim. Rag’batlantirish 20% ni tashkil etsa, 
e’tiborni jalb etadi va yaxshi ishlash hissiyotini uyg’otadi.
2.
Rag’batlantirish rejasi faqat oliy rahbariyatga tegishli bo’lmay, 
hamma ishchi-xodimlarni qamrab olishi lozim. Strategiya va 
maqsadlarni amalga oshirishdan keladigan mukofotlarni katta 
qismini faqat bir necha oliy rahbarlar oladigan bo’lsa, oddiy ishchi-
xodimlar yaxshi ishlaydi degan fikr butunlay noto’g’ri.
3.
Rag’batlantirish tizimsini aniq va odilona tashkil etish lozim. Agar 
natijalarning ko’rsatgichlari haddan tashqari yuqori ko’rsatilgan 
bo’lsa, invividual natijalar noaniq va yetarlicha asoslanmagan 

---

390 
bo’lsa, ishchi-xodimlarning noroziligi va qoniqmasligi xar qanday 
ijobiy natijalarni yo’qqa chiqaradi.
4.
Strategik rejaga mos keladigan natijalarga erishgan xodimlarni 
rag’batlantirish lozim, aks xolda strategiya mukammal emas yoki 
rahbariyatning maqsadlari strategiyadan farq qiladi.
5.
Har bir ishchi-xodimning oldiga quyilgan maqsadlarning amalga 
oshirish jarayoniga ularning o’zi ta’sir eta olishi lozim. 
Yuqorida 
keltirilgan 
umumiy 
yo’nalishlardan 
farqli 
rag’batlantirishning aniq choralarini taklif etish va aniq ishlab chiqarish 
natijalarini e’tiborga olish lozim, faqat aytish kerakki, rag’batlantirish 
strategiya bilan bog’langan holda amalga oshirilishi shart. Agar 
strategiya tejamkorlikdan iborat bo’lsa, rag’batlantirish tizimsi resurslar 
sarfini tejash uchun xizmat qilishi lozim. Agar kompaniya mahsulotlar 
va xizmatlar sifatini oshirish orqali raqobatchilardan uzib ketmoqchi 
bo’lsa, rag’batlantirish tizimsi nuqsonsiz ishlashni, xaridorlarning kam 
shikoyat qilishini va buyurtmalarni tezkorlik bilan bajarishini e’tiborga 
olishi lozim.