Самарқанд давлат архитектура қурилиш

4. Sardorga ergashish strategiyasi.
Ergashuvchi kompaniyalar 
ongli ravishda sardorlardan bozor ulushini tortib olishdan voz kechadilar. 
Sardorga ergashuvchi kompaniyalar sardorlarning agressiv javob 
reaksiyasini talab qilmaydigan strategiya asosida faoliyat yuritadilar. 
Ular sardorga bo’ysunadilar, belgilangan narxlar doirasida tovarlarni 
sotadilar. 

---

196 
5. Sotib olish hisobiga o’sish strategiyasi. 
Kompaniya raqobat 
mavqeini mustahkamlashning yana bir yo’li bu zaif kompaniyalarni sotib 
olish orqali korxonani rivojlantirishdir. Lekin ushbu sotib olishlar katta 
bozor ulushini va raqobat mavqeini vujudga keltirishi lozim. Masalan: 
Amerikaning «Norvest» va «Delta» kompaniyalari kichik hududiy 
aviakompaniyalarni sotib olish orqali o’zining raqobat mavqeini oshirdi. 
6. Individual imij strategiyasi.
Sardorga ergashuvchi ba’zi 
kompaniyalar o’zini boshqalardan ajralib turish strategiyasini 
qo’llaydilar. Buning uchun tovar ishlab chiqaruvchi obro’yini oshirish, 
past narxlarni belgilash, yuqori sifatli tovarni o’rtacha narxlarda sotish, 
xaridorga yuqori sifatli xizmat ko’rsatish, o’z mahsulotiga alohida 
xususiyat berish yoki o’ziga xos reklamadan foydalanish strategiyalarini 
qo’llash mumkin. Masalan “DR Pepper” mahsulotning alohida ta’m va 
mazasiga e’tiborni qaratadi. “Apple Computer” kompyuterlardan 
foydalanishni yengillashtiradi va ushbu jarayonni qiziqarli bo’lishini 
ta’minlaydi. 
Bozor ulushining kattaligi muhim omil hisoblangan tarmoqlarda 
kichik bozor ulushiga ega kompaniyalar bir necha to’siqlarga duch 
keladi:
1. Masshtab samarasidan, taqsimot va talabni rag’batlantirishdan 
foydalanishning chegaralanmaganligi; 
2. Iste’molchilar o’rtasida mashhur bo’lish qiyinchiligi; 
3. Yangi axborot vositalaridan foydalanib, katta reklama 
kompaniyasini o’tkazishning mavjud emasligi; 
4. Kapitalga talabni qondirish muammolarini mavjudligi. 
Lekin sardorga ergashuvchi kompaniyalarga past foydalilik xos 
bo’ladi. Ular sardorlar bilan kurashda o’z bozor mavqeini saqlab 
qololmaydilar deb uylash xato bo’ladi. Kichik bozor ulushiga ega 
ko’pchilik firmalar juda yaxshi foyda oladilar va ularni xaridorlar hurmat 
qiladi. Odatda kompaniyaning kichikligi quyidagilar bilan to’ldiriladi: 1) 
bozorning ba’zi sigmentlaridagi konsentrasiya orqali kompaniya kuchli
raqobat mavqeini yaratishi mumkin; 2) iste’molchilar uchun katta 
ahamiyatga ega texnologik tajribani o’zlashtirilganligi; 3) bozorning 
maqsadli sigmentlari uchun yangi tovarlarni o’z vaqtida taklif etishi; 4) 

---

197 
yangi, o’ziga xos tadbirkorlik usullaridan foydalanib, sekin o’zgaradigan 
bozor sardorlarini quvib o’tish. Sardor orqasidan ergashib kelayotgan 
kompaniya texnologik sakrash orqali turg’unlashib borayotgan 
kompaniyani quvib o’tish uchun hamma imkoniyatlarga ega.