Saliqlar ha`m saliqqa tartiw k. Qalenov, S. Ibragimova, A. Prenov

2.2.  Salıq to'lewshilerdın’ quramı,  Salıq obekti ha'm  salıq bazası 
 
Salıq kodeksıne muwapıq yuridıkalıq ta'replerden alınatug'in payda salıg'ın 
to'lewshiler  bolıp,  finans  jılında  Salıqqa  tartilatug'ın  paydag'a  iye  bolg'an 
yuridıkalıq ta'repler esaplanadı. Biraq  salıqqa tartıwdın’ ayırım ta'rtibine o'tken 
ka'rxanalar, sonın' ishinde birden - bir  Salıq to'lemine o'tken mikrofirmalar ha'm 
kishi  ka'rxanalar,  sawda  ha'm  ulıwma  awqatlanıw  sho'lkemleri,  birden-bir  jer 
salıg'ın  to'lewshi  awıl-xojalıq  tovar  islep  shıg'arıwshıları  bul  Salıqtın' 
to'lewshileri  bolıp  esaplanbaydı.  Olar  o'zleri  ushın  ıqshamlastırılg'an  Salıqtı 
to'leydı.  Bulardan  tısqarı  isbilermenlik  xizmetinin'  tek  ayırım  tu'rlerine  turaqlı 
stavkada    Salıq  to'lewshilerde  bul    Salıqtın’  to'lewshileri  bolıp  esaplanbaydı. 
Yuridıkalıq    ta'repler    payda    salıg'ı    boyınsha    esap-sanaqların  g'a'rezsiz 
ra'wishte, o'z betinshe a'melge asıradı. Salıqqa tartıw maqsetinde payda salıg'ın 
to'lewshilerdı rezidentler ha'm rezident emesler dep ajıratıladı. 
O'zbekistan 
Respublikasının' 
rezidenti 
dep, 
O'zbekistanda 
sho'lkemlestirilgen  yamasa  dizimnen  o'tken  ha'm  de  bas  ka'rxanası 
O'zbekistanda  jaylasıp,  O'zbekistan  Respublikasınan  tısqarıda  dizimnen  o'tken 
yuridıkalıq  ta'repler  esaplanadı.  O'zbekistan  Respublikası  rezidenti  bolg'an 
yuridıkalıq  ta'repler  O'zbekistanda  ha'm  onnan  tısqarıdag'ı  xizmetinen  alg'an 
da'ramatlarınan payda salıg'ına tartiladı. 
O'zbekistan  Respublikasınin'  rezidenti  bolmag'an  yuridıkalıq  ta'repler,  tek 
O'zbekistan Respublikasında ko'rsetken xizmetinen alg'an da'ramatları boyınsha  
Salıqqa  tartiladı.  Rezidentler  udayı  xizmet  ko'rsetiwshiler  bolsa,  rezident 
emesler xizmeti Respublikada waqtınshalıq xarakterge iye boladı. 
Yuridıkalıq ta'repler payda salıg'ınin' to'lewshileri boliwi ushın to'mendegi 
sha'rtlerge juwap beriwi kerek: 
•
 
 ruxsat etilgen xizmetten payda alıwı (nizamshilıq penen qadag'an etilgen 
xizmetten tısqarı); 
•
 
 o'zinin' menshigine iye bolıwı; 
•
 
 o'z betinshe buxgalteriyalıq balansqa iye bolıwı; 

---

21 
 
•
 
 bankte esap betine iye bolıwı; 
•
 
 identifikatsiyalıq nomerge iye bolıwı; 
•  jergilikli ha'kimiyat organlarınan dizimnen o'tken bolıwı. 
Ulıwma  ta'rtip  boyınsha  yuridıkalıq  ta'repler  joqarıda  atap  o'tilgen  sha'rtlerge 
juwap berse g'ana payda salıg'ın to'lewshiler bolıp esaplanadı.  Salıq kodeksınin' 
127-statyasına  muwapıq  yuridıkalıq  ta'replerden  alınatug'ın  payda  salıg'ınin' 
obekti  bolıp,  O'zbekistan  Respublikası  rezidentleri  ha'm  rezidentleri  bolmag'an 
yuridıkalıq  ta'repler  paydası  ha'm  de  rezident  ha'm  rezident  emeslerdın’ 
qısqarttırılg'an  tu'rindegi  to'lew  dereginen  Salıq  salınatug'ın  da'ramatlar 
esaplanadı.