Saliqlar ha`m saliqqa tartiw k. Qalenov, S. Ibragimova, A. Prenov

 
2.4. Salıq stavkalan ha'm  Salıqtan jen'illikler 
 
Yuridıkalıq  ta'replerdın’  payda  salıg'ının'  stavkaları  ha'r  jılı  Ministrler 
Kabinetinin'  yamasa  O'zbekistan  Respublikası  Prezidentinin'  keyingi  jıl  ushın 
makroekonomikalıq  ko'rsetkishler  prognozi  ha'm  ma'mleketlik  byudjet 
parametrleri haqqındag'ı qararı menen tastıyıqlanadı. 
Yuridıkalıq  ta'replerden  alınatug'ın  payda  salıg'ı  stavkası  1998-jılda  36 
protsentti  qurag'an  bolsa,  2001-jılda  26  protsentke  tu'sken.  2002-jılda  24 
protsent,  2003-jılda  20  protsent,  2004-jılda  18  protsent,  2005-jılda  15  protsent, 
2006-jılda  12  protsent,  2007-2008  ha'm  2009-jılda  10  protsent,  2010-jılda  9 
protsent etip belgilengen. 
To'mendegi  2.01-kestedegi 
mag'lıwmatlarda  2010-jılda 
yuridıkalıq 
ta'replerdın’ paydasına  salıq stavkaları keltirilgen. 
Yuridıkalıq  ta'replerden  alınatug'ın  payda  salıg'ının'  2006-jıldag'ı  12 
protsentten 2010-2013 jıllarda 9 protsentke, 2015-jılda 7,5 protsentke tu'siriliwi 
ka'rxanalardın’ investitsiyalıq aktivligin ja'ne de asırıwg'a xizmet etedı. 
Kommertsiyalıq  banklerdin`  payda  salıg`ı  stavkası  2010-2015  jıllar 
dawamında  o`zgerissiz  15  payız  bolıp  saqlanıp  kelmekte,  bul  o`z  gezeginde 
ekonomikamızdın`  u`zliksiz  turaqlı  o`siw  tempin  saqlap  qalıwına  ja`rdem 
etpekte.  

---

23 
 
Yuridıkalıq  ta'replerge  to'lenetug'in  dividendler  ha'm  protsentler  to'lew 
dereginde  10  protsentli  stavka  menen  Salıqqa  tartıladı.  Salıqqa  tartıw 
maqsetinde  dividend  dep,  aktsiyalardan  ha'm  basqa  da  xojalıq  subektlerinin' 
ustav kapitalındag'ı qatnasıw u'lesinen alg'an da'ramatlan tu'siniledı. 
Protsentlerge bolsa depozitke qoyılmalar, qarız minnetlemeleri ha'm basqa 
da bahalı qag'azlardan alg'an da'ramatlan kiredı. 

---

24 
 
2.0l.-keste 
Yuridıkalıq ta'replerden alınatug'ın payda salıg'ı stavkalarr 
 
№
 
To'lewshiler 
Salıq 
stavkaları, 
Salıq 
salınatug'ın 
bazag'a salıstır- 
g'anda % de 
1 
Yuridıkalıq  ta'repler  (2-3-ba'ntlerde  ko'rsetilgenlerinen 
tısqarı) 
7,5 
2  Kommertsiyalıq bankler 
15 
3 
Auktsionlar  o'tkeriwden,  gastrol-kontsert  jumısı  menen 
shug'dlanıwg'a  litsenziyası  bolg'an  yuridıkalıq  ha'm 
fizikalıq  ta'replerdı  (solardan,  rezident  emeslerdı)  tartıw 
jolı  menen  g'alaba  tamashalardı  sho'lkemlestiriwden 
da'ramat alıwshı yuridıkalıq ta’repler 
35 
4 
O'zi  islep  shıg'arg'an  tovarlar  (jumıslar,  xizmetler) 
(O'zbekistan  Respublikası  Prezidentinin'  1997-jıl  10-
oktyabrdegi  PP  1871-sanh  Pa'rmanı  menen  tastıyıqlan-
g'an  dizimde  keltirilgen  shiyki  zat  o'nimlerinen  tısqarı) 
eksportmin'  (jumıslardı  on’law,  xizmetlerdı  ko’rsetiw 
ornına  qaramastan)  erkin  almastırılatug'ın  valyutadag'ı 
u'lesi  to'mendegi  mug'darlardı  quraytug'ın  eksportshı 
ka'rxanalar ushın 
 
 
Satıwdın’ ulıwma ko'leminen 15 protsentten 30 protsentke 
shekem 
Belgilengen 
stavka 30% 
kemeyedı 
 
Satıwdın’  ulıwma  ko'leminen  30  protsent  ha'm  onnan 
joqarı 
Belgilengen 
stavka 50% ke- 
meyedı 
5 
1-ba'ntte 
ko'rsetilgen 
xizmetlerdı 
ko'rsetıw 
tarawı 
ka'rxanaları ushın, plastik kartalar qollanılıp haqı to'lengen 
halda ko'rsetilgen xizmetler ko'lemi boyınsha 
Belgilengen 
stavka 5% 
kemeyedı 
 
Salıq  kodeksınin'  158-statyasına  muwapıq  yuridıkalıq  ta'replerden 
alınatug'ın payda salıg'ın to'lewden to'mendegi yuridıkalıq ta'repler azat etiledı: 
•  mayiplar ja'ma'a'ti birlespeleri, «Nuraniy» jamg'arması; 
•
 
 emlew sho'lkemleri qaramag'ındag'ı emlew, islep shıg'arıw ustaxanaları; 
•
 
 jazanı o'tew sho'lkemleri; 
•  ishki isler organları qaramag'ındag'ı qonqlaw bo'limsheleri. 
Yuridıkalıq  ta'replerdın’  to'mendegi  paydası  yuridıkalıq  ta'replerden  alınatug'ın 
payda salıg'ın to'lewden azat etiledı: 
•
 
 protez-ortopedıya 
buyimların, 
mayıplar 
ushın 
inventarlar 
islep 

---

25 
 
shıg'arıwdan alıng'an paydası; 
•
 
 qalalıq  jolawshılar  transportında  (taksiden,  marshrutlı  taksiden  tısqarı) 
jolawshılardı tasıwdan alıng'an paydası; 
•
 
 tariyx ha'm ma'deniyat esteliklerin on'law ha'm de qayta tiklew jumısların 
a'melge asırıwdan alıng'an paydası; 
•
 
 investitsiya  fondlarınin'  menshiklestirilgen  jeke  ka'rxanalar aktsiyaların 
satıp alıwg'a bag'darlang'an paydası; 
•
 
 xalıq  banki  ta'repinen  puqaralardın’  jeke  toplanıp  barılatug'ın  pensiya 
esap betindegi qarjıların paydalanıwdan alıng'an paydası.