Сақлашга қабул қилинадиган доннинг ҳолати

 
Дон массаси компонентлари. 
- 
Дон массасига асосий тур дон билан биргаликда ҳар доим 
бошқа аралашмалар:
- 
бошқа тур ўсимлик уруғлари,
- 
ифлослантирувчи ўсимлик уруғлари, 
- 
органик ва минерал чанг ва хоказолар ҳам тушиб колади. 
Бу аралашмаларнинг миқдори ва сифат таркиби агротехника тарзи, 
ҳосил йиғим-теримининг ташкил қилиниши ва усулига боғлиқ. 
Асосий тур дон ва барча аралашма гуруҳлари талайгина миқдордаги 
микроорганизмларни ўзида сақлайди.
1 гр дон массасида ўн ѐки юз минглаб, баъзан эса миллион экземпляр 
микроорганизмлар топиш мумкин. Шундай қилиб, микроорганизмлар дон 
массасининг муқаррар юлдоши, унинг таркибий қисми, маълум шароитда 
улар доннинг холати ва сифатига мунтазам таъсир кўрсатади. 
Дон ва аралашмаларнинг шакл ва ўлчами бўйича бир хил эмаслиги 
дон массасидаги қаттиқ жисмлар орасидаги оралиқ дон оралиғи фазоси, 
бушлиқ пайдо булишига олиб келади. 

---

- 32 - 
Дон оралиғи фазосини тулдирувчи хаво мунтазам равишда дон 
массасининг ҳамма компонентларига таъсир қилиб, узининг таркиби, 
ҳарорати ва хатто босими билан атмосфера хавосидан фарк қилиши 
мумкин. Шундай экан дон оралиғидаги хавони ҳам дон массасининг 
таркибий қисми деб айтиш мумкин. 
Шундай қилиб, дон массаси таркибига куйидаги ташкилий 
қисмлар киради: 
- 
Бир-биридан йириклиги, тўлиқлиги ва ҳолати билан фарқ 
қиладиган асосий тур дони (уруғи), баъзан эса бошқа ўсимлик тури дони 
(уруғи), кайсики қўлланилиши, ҳарактери ва бахоланиши билан асосий тур 
донга ухшайди; 
- 
микроорганизмлар; 
- 
дон оралиғи фазосидаги хаво; 
Бу доимий компонентлардан ташқари, айрим дон партияларида 
зараркунанда ва каналар ҳам учраб туради. Уларнинг дон массасида 
учраши мақсадга номувфик ҳолат бўлиб, буни олдини олиш керак. Дон 
массасида узининг табиати бўйича турли хоссаларга эга бўлган юқорида 
кўрсатиб ўтилган компонентларнинг бўлиши сақлаш пайтида албатта 
ҳисобга олиниши шарт.