Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

xoletsistokinin 
(pankreozimin)ni sekretsiyalaydi. Bu gormon o ‘ t pufagiga ta’sir 
etib, uning qisqarishini stimullaydi, oshqozon osti bezi ekzokrin 
hujayralariga ta’ sir etib esa hazm fermentlari, shu jumladan 
pankreatik lipaza sekretsiyasini stimullaydi. Ingichka ichak shilliq 
qavati boshqa hujayralari oshqozondan kislotali moddalaming 
tushishiga javoban sekretin gormonini ishlab chiqaradi. 
Sekretin —  
peptid tabiatli gormon, oshqozon osti bezi shirasiga bikarbonatni 
( H C 0 3- )
sekretsiyalashni stimullaydi.
Triglitseridlar parchalanish reaksiyasining ketma-ketligi:
123

---

н ,о
R jC O O H
О 
с н 3о н
R j- C-O-ÇH
C H 2- 0 ~ C —R^ 
Ö
2 ,3 -D ig liserid
О
O C H , O C - R ,
h i - 
1
R „ - С OC H
C H - О - С - R
H .O
о
Trigliserid
О
C H ,O H
R , - C - 0 - C H
C H ,O H
2-M onogliserid 
Ç -
H ,0
^
R X O O H
C H ,O H
Ç H O H
CHjOH
Olitserin (glitserol)
О C H ,- 0 - C - R ,
И 
I 
2
1
R , - С O C H
с н ,о н
,2-D igliserid 
H ,О
R .C O O H
Bu reaksiya ketma-ketligida ta’ sir etuvchi fermentlar har xil jo y - 
lashuvga ega. Triglitseridlipaza va diglitseridlipaza fermenti о n ikki 
barmoqli ichakga m e’ da osti bezidan quyiladi. Monoglitseridlipaza 
esa ichak shilliq qavatida hosil b o‘ ladi.
Fosfolipidlar parchalanishi fosfolipazalar ta’sirida ro‘ y beradi. 
Fosfolipaza ichakka proferment sifatida sekretsiyalanadi va ichak 
bo‘ shlig‘ ida qisman proteoliz y o ‘ li bilan faollanadi. Fosfolipaza 
faolligi namoyon bo‘ lishi uchun kalsiy ionlari zarur. Fosfolipid 
molekulasidagi glitserin q o ld ig‘ ining birinchi uglerodiga to yingan 
y o g ‘ kislota birikkan b o‘ lsa, ikkinchi uglerodiga to‘ yinmagan yog 
kislota birikkan boMadi. Glitserin molekulasining uchinchi uglerod 
atomiga fosfat kislota qoldigT, so‘ ngra azot asosli radikal birikadi.
Fosfolipaza fosfoglitserid 
tarkibidagi 
glitserinning birinchi 
uglerod atomidagi y o g ‘ kislotaning efir b og‘ ini uzadi.
Fosfolipaza 
A 2
fosfoglitserid molekulasining ikkinchi holatidagi 
y o g ‘ kislotani uzib, lizofosfatid hosil qiladi. K o ‘ pincha bunday 
fosfolipaza ilon va qoraqurt zaharida b o‘ lib, ulaming ta’sirida hosil 
bo‘ lgan lizofosfatidilxolin eritrotsitlaming gem oliziga olib keladi.
124

---

Fosfolipaza C fosfoglitserid molekulasi tarkibidagi glitserin 
qoldi- g ‘ idagi uchinchi uglerod atomi va fosfat kislota orasidagi 
b og‘ ni uzadi.
Fosfolipaza D fosfoglitseridning fosfat kislota va azotli asosi 
orasidagi bog‘ ni uzadi: