Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

Diabetda koma holatlari (o‘ tk ir asoratlar). 
Qandli diabetda 
komatoz holatlar patogenezi turlicha boMishi mumkin. 3 asosiy 
turdagi koma holati uchraydi:
1) ketoatsidotik koma (insulinning absolyut yetishm ovchiligi);
2) giperosmolyar 
koma 
(insulinning 
o‘rta 
meyona 
yetishm ovchiligi);
3) 
laktatatsidotik koma (gipoksiya, sepsis va qon tomirlar 
shoki).
Insulinterapiyada insulinning dozasi oshirib yuborilishi tufayli 
gipoglikem ik koma ham kuzatiladi.
Ketoatsidozning birlamchi sababi insulin yetishmovchiligidir.
321

---

Koma holatida qonda insulin aniqlanmaydi. Giperglikem iya doim 
kuzatiladi, 20-30 mmol/1 va undan ham yuqori. Diabetik komada 
atsi- doz keton tanachalari, laktat va piruvatning to‘planishidan 
vujudga keladi.
Keton tanachalarining miqdori normada 2 mg/dl gacha bo‘ lib, och- 
likda 30 mg/dl gacha yetadi. Qandli diabetda esa 400 mg/dl ga yetishi 
mumkin. To‘qim alarda atsetosirka kislotaning dekarboksillanishi 
ro‘y berib bemordan atseton hidi kelib turadi. Keton tanachaiari 
kislotali bo‘ lib, qonning bufer sigTmini kam aytiradi, yuqori 
konsentratsiyada qonning pH ko‘rsatkichini pasaytiradi va atsidoz 
kelib chiqadi. Qonning pH qiymati normada 7,4 ± 0,04 ga teng. Keton 
tanachalari miqdori 100 mg/dl va undan ortiq bo‘ lganda qonning pH 
qiym ati 7,0 ga yaqin bo üb qoladi. Atsidozning bu darajasida miya 
funksiyasi buzilib, hushning yo‘qolishiga olib keladi.
D egidratatsiya rivojlanadi, suv defitsiti tana massasining 10 % 
gacha yetishi mumkin. Sirkulyatsiya bo‘ luvchi suyuqlik miqdori
5-30 /o ga kam ayadi, natijada qon bosimi pasayadi. Miokardning 
is orod va energiyaga boMgan talabi yetarli qondirilm asligi, qon 
ajmm ing am ayishi yurak-qon tomir yetishm ovchiligiga olib keladi. 
Qon ivis i uchayib, miokard infarkti, parenximatoz a ’zolar infarkti, 
msult, penfenk trombozlar kuzatilishi mumkin.
Diabetik koma quyidagi davo choralarini talab q iladi’
1) insuhn kintib turish;
2) organizm ga suyuqlik yuborish, regidratatsiya;
3) organizmda glikogen zaxirasini tiklash.