Sabirov B. A. Mashinasozlik texnologiyasi asoslari

bir-biriga  qarama-qarshi  joylashgan  (simmetrik)  tekis  yuzalarni  parallel 

ishlov 

berishda: 

 





y

i

i

z

H

R

Z

i



















1

1

min

1

2

2

     

(5.2) 

v) 

ichki va tashki aylanish o’qiga ega bo’lgan yuzalarga

 ishlov berishda: 





2

2

1

1

min

1

2

2

y

i

i

z

H

R

Z

i



















   

 

(5.3) 

g) 

silindrsimon detallarning yuzalariga 

markazlarga o’rnatilgan holda ishlov berishda: 





1

1

1

min

2

2













i

i

i

H

Rz

Z



 

 

 

(5.4) 

Yuqorida keltirilgan formulalardan ko’rinib turibdiki, qo’yim miqdoriga quyidagi asosiy 

omillar ta’sir ko’rsatadi: 

a) zagotovka materiali; 

b) zagotovkaning shakli va o’lchamlari; 

v) zagotovka turi va uni olish usullari; 

g) mexanik ishlov berishni amalga oshirish bo’yicha qo’yilgan talablar; 

d) detallar o’lchamlarining aniqligi, yuza tozaligiga qo’yiladigan talablar. 

1.

 

Zagotovkaning materiali

. Yuqorida zagotovka turlarini ko’rib chiqilganda 

eslatib o’tilganidek zagotovka materiali bevosita uni ishlab chiqarish turini belgilaydi. 

Shuning  uchun  quyma  zagotovkada  qo’yim  miqdori  boshqa  tur  zagotovkalarga 

nisbatan yuqori bo’ladi. 

2.

 

Zagotovkaning  shakli  va  o’lchamlari

.  Zagotovkani  shakli  murakkab 

bo’lsa  u  holda  ular  bolg’alab  tayyorlanadi,  natijada  qo’yim  miqdori  ortib  boradi. 

Xuddi  shuningdek,  murakkab  shaklli  zagotovkalarni  shtamplashda  ham  bir 

konstruktiv  elementdan  ikkinchisiga  o’tishda  qiyaliklar,  qabariqlar  hosil  qilishga 

to’g’ri keladi, bu esa o’z navbatida qo’yimning ortib ketishiga olib keladi. 

3.

 

Katta  o’lchamdagi  zagotovkalarni  quyish  vaqtida  metallarni  cho’kishini 

hisobga olib katta miqdorda qo’yim qoldiriladi. 

4.