Sabirov B. A. Mashinasozlik texnologiyasi asoslari fanidan

Rezbalarni nazoratdan o‘tkazish usullari

Rezbali sirtlarning aniqligi rezbaning quyidagi asosiy elementlarining aniqligiga bog‘liq:
1. Rezba profilining burchagi. 2. Rezba qadami. 3. Rezbaning o‘rta diametri. 4. Rezbaning tashqi diametri. 5. Rezbaning ichki diametri. Rezba aniqligining asosiy mezoni o‘rta diametri bo‘yicha hisoblanadi.
Barcha ushbu elementlarning aniqligi faqat qiymatlariga nisbatan operatsiya qilinishi bilan emas, yana ularning bir-biriga aloqasi nisbati bilan ham operatsiya qilinishi kerak.
Odatda, detallarning tashqi rezbalarini rezba chekli halqalari va skobalari, ichki rezbalarni chekli tiqinlar yordamida nazoratdan o‘tkaziladi.
Past aniqlikdagi rezba qadamini tekshirish uchun rezba shablonlari qo‘llaniladi.
O’rta diametrini tekshirish uchun juda ham keng tarqalgan asbob rezba mikrometridir, shuningdek, rezba o‘rta diametrni tekshirish uchun rezba skobalari ham qo‘llaniladi. Rezbaning uchta asosiy elementlari o‘rta dia-metri, profil burchagi va qadamini tekshirishda universal mikroskop qo‘llaniladi.

Sinov savollari

1. 
   Rezbalarning qanday turlarini bilasiz?
   
2. 
   Rezbalarpi kesish uchun qanday asboblardai foydalaniladi?
   
3. 
   Qaysi asbobda rezba kesish unumli qisoblanadi?
   
4. 
   Tashqi rezbalarni metchiklar yordamida kesish mumkinmi?
   
5. 
   Plashka yordamida rezba kesishning qaiday kamchiligi mavjud?
   
6. 
   Rezbalarni jilvirlash usuli qachon qo‘llaniladi?
   
7. 
   Qanday hollarda dumalatib rezba o‘yish qo‘llaniladi?
   
8. 
   Rezba frezalash dastgohlarida diskli frezalar yordamida rezba kesishda asosiy vaqt qanday aniqlanadi?
   
9. 
   Rezbaning aniqligini qaysi elementlari bo‘yicha belgilanadi? 10.Rezbani tekshirishda universal mikroskoplardan foydalaniladimi?
   

10. Mavzu

YASSI VA SHAKLDOR SIRTLARGA ISHLOV BERISH

Detallarning yassi sirtlariga ishlov berish kesuvchi asboblar yordamida turli xil dastgohlarda: randalash, uyish, frezalash, sidirish, karuselli, yo‘nish, tokarlik va shaberlovchi dastgohlarda bajariladi; abraziv asboblarda ishlov berish esa jilvirlovchi dastgohdarda amalga oshiriladi. YAssi sirtlarga ishlov berish uchun hozirgi iaytda randalash, frezalash, sidirish va jilvirlash usul-lari keng qo’llanilmoqsa.

1.