S yunusov, Z. Abdiyev

50-rasm.
Mineral paxtada sabzavot o‘simliklarini 
yetishtirish uchun qurilma
sxemasi
1 – grodanli qatlam; 2 – to‘shaladigan pl
yo
nka; 
 
3 – qoplanadigan 
yo
rug‘lik o‘tkazmaiydigan pl
yo
nka; 
 
4 – grondanli oziq kubik; 5 – k
o‘
chatli kubikni joylashtirish 
uchun qoplagich pl
yo
nkadagi krest shaklida kesilgan joy;
6 – plastmassali sug‘orish quvuri; 7 – tomchilagich; 
8 – magistral vodoprovod; 9 – konsentratsiyali mineral 
o‘g‘
itlarning 
e
ritmasi turadigan idishlar; 10 – ventil';
11 – pompa; 12 – aralashtiradigan kamera;
13 – konsentratsiyali mineral 
o‘
g‘itlar 
e
ritmasini sozlaiydigan 
klapan; 14 – konsentrometr datchigi;
15 – sozlaiydigan kosentrometr; 16 – quyosh radiatsiyasini 
qirim datchigi; 17 – qu
yo
sh radiatsiyasini integratori; 
 18 – su
g‘
oriladigan suv sarfini sozlagich

---

uni yon chetlariga substrat o„raladi. Plyonka aynan qora-oq bo„lishi 
kerak; oq yorug„likni qaytaradi, qora esa suv o„tlarini rivojlanishga 
to„sqinlik qiladi. Egatlarni yuzi dastlab nivelirlanadi va zichlanadi, 
bunda ortiqcha eritma oqib ketishi uchun yuza sal qiyaroq (1:100) 
qoldiriladi. Oziq eritma yuqoridan substratni namlab beriladi, va uni 
ortiqchasi egat tubidan oqib chiqadi. 
Ayrim vaqtlarda egatlar o„rniga substratni tarnovlarga yoki 
yuqori qismi olib tashlangan asbestsementli trubalarga joylash-
tiriladi. Bir o„simlikka 2-2,8 l substrat to„g„ri keladi. Oziq eritma 
topshiriq dasturi bo„yicha truba yoki tarnov tubidan beriladi, u 
substratni namlab kollektorga oqib tushadi. 
Konteynerli ekinda, plyonkali konteynerlar torf yoki boshqa 
substratlar bilan to„ldiriladi, ularni har birida ikkitadan bodring yoki 
pomidor o„simliklarini joylashtirish mumkin. Plyonkali konteyner-
lardan tashqari, qattiq plastmass yashiklar, chelak, banka va boshqa 
idishlardan foydalaniladi.
 
Konteynerli ekin eng istiqbolli hisoblanadi, chunki bu usul bir 
qator avzalliklarga ega: substratni har tomonidan yopiqligi suvni 
parlanib ketish sarflarini qisqartiradi; begona o„tlarni, kasallik va 
nematodalarni tarqalishiga yo„l qo„ymaydi; oziq eritma deyarli oqib 
chiqib ketmaydi, bu suv va o„g„it-larni iqtisod qilinishini ta‟min-
laydi, hamda atrof muhitni ifloslanishini kamaytiradi. 
O„zbekistonda kichik hajmli gidroponika usulda qurilgan 
issiqxonalar Toshkent va Navoiy viloyatlarida mavjud bo„lib, hozir-
da bunday issiqxonalarni soni ortib bormoqda. Bu uslubda sabzavot 
ekinlarini yetishtirishda substrat sifatida gradan tipidagi mineral 
vatadan foydalaniladi, torf kamroq qo„llaniladi. Oxirgi yillarda sof 
holdagi yoki perlit yoki vermokulit bilan aralashtirilgan kokos 
substratlarini qo„llay boshladilar. Ikki qism kokos substratiga bir 
qism perlit yoki vermikulit olinadi. 
Gidroponika issiqxonalarida sabzavot ko„chatlarini o„stirishda 
Toshkent davlat agrar universiteti Gidroponika issiqxonasida 
pomidorni kichik hajmli gidropon usulda o„stirish uchun ko„chat-
larini tayyorlash texnologiyasi keltirilgan (51- rasm.).

---

Mineral paxtani bo„laklarga ajratish va penoblok
tuvakchalarga joylash 
Urug„larni ekish va ustini mulchalash 
Urug„larni namlash va undirishga tayyorlash 
Pomidor yosh nihollarini o„sishi 

---

Gidroponika sharoitida pomidor ko„chatlarini o„stirish 
51-rasm
.