S yunusov, Z. Abdiyev

Himoyalangan yer sabzavotchiligi va ko„chatchiligining hozir-
gi holati va uni rivojlantirish masalalari.
O„zbekistonda 
himoyalangan yer sabzavotchiligi va ko„chatchiligini rivojlantirish 
bo„yicha oxirgi o„n yillikda ko„plab ishlar qilindi. Bulardan 2011 yil 23 
avgustda O„zbekiston Respublikasi va Janubiy Koreya Respublikasi 
o„rtasida qishloq xo„jaligini yanada rivojlantirish bo„yicha kelishuv 
imzolandi. Bu kelishuvga muvofiq Janubiy Koreya xukumati 2011-
2013 yillar mobaynida O„zbekistonda “Pilot turkumidagi issiqxonalar 
qurish” uchun 4,0 mln. AQSH dollorlik loyiha ajratildi. Bunda umumiy 
maydoni 11500 m
2
bo„lgan 3 ta “pilot turkumidagi” issiqxonalarni, 
Sabzavot, poliz ekinlari va kartoshkachilik ilmiy-tadqiqot institutida – 
1500 m
2
, ikkita ekin o„stirishga mo„ljallangan maydoni -5000 m
2
dan 
bo„lgan issiqxonalar Toshkent davlat agrar universiteti va Toshkent 
viloyatining Yuqori Chirchiq tumanida qurildi.
O„zbekiston Respublikasi Prezidentining 2011 yil 24 noyabrdagi
PQ-1647 sonli “O„zbekistonda pilot issiqxonalarni yaratish loyihasini 
amalga oshirish bo„yicha choralar” qaroriga muvofiq Janubiy 
Koreya Respublikasi loyihasi asosida O„zbekiston Respublikasi 
qishloq va suv xo„jaligi vazirligi nazorati ostida namunaviy 
issiqxonalar qurib foydalanishga topshirildi. 
Bundan tashqari zamonaviy gidropon issiqxonalarni barpo 
etishda O„zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamisining 2017 yil 
14 avgust 901-sonli farmoyishida lalmi yerlardan samarali foydala-

---

nishni ta‟minlash maqsadida, zamonaviy gidropon issiqxona xo„ja-
liklarini tashkil etish ko„zda tutilgan. Prezidentimiz 2018 yil 28 fev-
ralda Buxoro viloyatiga tashrifida zamonaviy gidropon issiqxonalar-
ni qo„rish bo„yicha topshiriqlar berdi va 2018-2019 yillarda 10 ming 
gektar maydonda gidroponika usulda zamonaviy issiqxonalar qurish 
bo„yicha qaror loyihasi tayyorlandi.
Shu bilan birga “O„zbekiston Respublikasi Prezidenti adminis-
tratsiyasi moliya-xo„jalik departamentining davlat rezidensiyalari 
direksiyasi negizida issiqxona, chorvachilik va mehmonxona kom-
plekslarini tashkil etish chora-tadbirlari to„g„risida”gi 2018 yil 4 
oktyabr 793-sonli, “Issiqxona komplekslarini rivojlantirish uchun 
qo„shimcha shart-sharoitlar yaratish chora-tadbirlari to„g„risida”gi 
2018 yil 20 noyabr PQ-4020-sonli va “O„zbekiston respublikasida 
bog„dorchilik va issiqxona xo„jaligini yanada rivojlantirish chora-
tadbirlari to„g„risida”gi 2019 yil 20 mart PQ-4246-sonli qarorlari 
qabul qilindi.
Bu qaror loyihalari va farmoyishlar natijasida Respublikamizda 
mavsumdan tashqari muddatlarda sabzavot mahsulotlarini ishlab 
chiqarish hajmini oshirish, issiqxona ko„chatchiligi bo„yicha soha 
mutaxassislarini tayyorlash ko„zda tutilgan. 
FAO tashkiloti bergan ma‟lumotga ko„ra, 2017 yilda dunyo 
bo„yicha issiqxonalarning maydoni quyidagicha bo„lib, Ispaniyada - 
52 ming, Yaponiyada - 42 ming, Xitoyda – 1500 ming, Tursiyada - 
35 ming, Italiyada - 20 ming, Nideolandiyada – 10 ming, Marokko 
10 ming, Fransiyada – 8,5 ming, Polshada 6,3 ming, Germaniyada – 
3,7 ming, Meksikada – 15 ming, Rossiyada 3,1 ming, Ukrainada 8,0 
ming, Qozog„istonda 2899, Tojtkistonda 72,75 va O„zbekistonda 8,3 
ming gektarni tashkil etgan. Bu davlatlar ichida olingan yalpi 
mahsulot bo„yicha 2016 yilgi ma‟lumotga ko„ra, Ukrainada 547 
ming tonna, Qozog„istonda 1594,8 ming tonna, Rossiyada160 ming 
tonna va Tojikistonda 140 tonna mahsulot yetishtirilgan.
Dunyo bo„yicha issiqxonalarda yetishtirilgan mahsulotlarning 
hajmi 12,6 mlrd doll.ni tashkil etib, yillik o„sish miqdori 11 foizni 
tashkil etmoqda. 
O„zbekistonda 2018 – 2030 yillarda issiqxonalarning 
rivojlanish istiqbollari «O„zbekoziqovqatxolding» kompaniyasi 
bergan ma‟lumotga ko„ra, Respublikamizda issiqxonalar soni 57088 

---

ta bo„lib, maydoni 8239 gektarni tashkil etgan. 2016 yilda mahsulot 
ishlab chiqarish miqdori: pomidor 4560 gektarda 263 ming tonna, 
bodring 2397 gektarda 117,1 ming tonna, sitrus va boshqa ekinlar 
1282 gektarda 103.3 tonna yetishtirilgan.