№2 - AMALIY MASHG„ULOT
PARNIKLAR TAVSIFI
Topshiriq.
Parniklarning konstruktiv xususiyatlari va ularni
asosiy qismlarini o„rganish. Bir va ikki nishabli plyonkali parniklar-
ni, sinch va kesakilarini rasmini chizish, ular turlarini birini ikkin-
chisidan farqlay olishga o„rganish.
Uslubiy ko‘rsatmalar.
Mashg„ulotlarni o„quv xo„jaligida yoki
parniklari bo„lgan institut va kollejga yaqin joylashgan fermer xo„ja-
ligida o„tkazish maqsadga muvofiq. Bunday sharoit bo„lmasa, mash-
g„ulotlar maketlar,
plakatlar, rasmlar, Ma‟lumotli (spravochnik)
adabiyotlar, diafilmlar, kompyuter tasviri va informatsiyalardan
foydalangan holda, himoyalangan yer sabzavotchiligi xonalarida
o„tkaziladi.
Mashg„ulotni o„tkazish uchun talabalar 3-5 kishidan iborat
kichik guruhlarga ajratiladi. Har bir kichik guruh parnik turlari bilan
mustaqil shug„ullanadi. So„ng kichik guruhlar mashg„ulotni
davom
yettirish uchun joy almashadilar.
Parniklarni turli xillari bilan mashg„ulot o„tkazishda ular katta-
kichikligini o„lchash, sonini esa – sanash yo„li bilan aniqlanadi.
Ishni bajarish tartibi.
Talabalar nazariy kursda olgan bilimlari
va ma‟lumotli (spravochnik) adabiyotlar, parniklarning har xil
turlarini yoki ularning maketlarini ko„rib quyidagi savollarga javob
beradilar BLITS SO„ROV:
1.
Parniklar nimalari bilan issiqxonadan farqlanadi?
2.
Parniklar qanday konstruktiv
tuzilishi va foydalanishiga
ko„ra farqlanadi?
3.
Erni kavlab o„rnatilgan plyonkali parniklarni qanday turla-
rini bilasiz?
4.
Kesaki nima va u qanday vazifani bajaradi?
5.
Parniklarning yana qanday asosiy tiplari mavjud?
So„ng talabalar, bir nishabli oynavand, bir va ikki nishabli
plyonkali, erni kavlab joylashtirilgan parniklarning
tuzilishi bilan
tanishadilar. Ularning har birida (oynavand va plyonkali parniklarda)
kesakisining enini, uzunligini va balandligini o„lchaydilar. Ko„rsa-
tilgan uch tur parniklarini taxta kesakisi tirgaklari orasidagi masofa
aniqlanadi. Bir nishabli parniklarning shimoliy va janubiy devorlari
balandligi, plyonka yaxlit yopilgan ikki nishabli parniklarni
kesakilari asosining o„lchamidan tashqari, asosidan sarrovigacha
bo„lgan masofa, stropilini uzunligi va oralaridagi masofa, sarrov va
plyonka mahkamlanadigan g„altak diametri o„lchanadi.
Talabalar shundan, so„ng parnik turlari kesakilarning o„lcha-
mini ko„rsatgan holda rasmini chizadilar.
Keyin talabalar oynavand
va plyonkali parnik romlarining tuzilishi bilan tanishadilar.
Parnik
romlari bo„yi va enini, rom oralig„idagi oyna o„rnatiladigan bag„az-
lar (shproslar) sonini va ular oralig„ini, romni bog„lab turgan bruslar
va shproslarning kesimi hamda shpros va rom chetidagi oyna
o„rnatiladigan o„yiqning (falsaning) chuqurligini aniqlaydilar. Tala-
balar o„lchangan natijalaridan foydalanib parnikning umumiy
ko„rinishi va parnik romlarining o„lchamlarini ko„rsagan holda
ko„ndalang kesimi rasmini chizadilar.
Talabalar o„lchov natijalaridan foydalanib o„z
ish daftarlariga
nomlari keltirilgan uch turdagi parniklarning ko„ndalang kesimi va
umumiy ko„rinishi rasmlarini chizadilar.
Talabalar nomi keltirilgan qurilmalar (ob‟ektlar) rasmini chizib
bo„lganlaridan so„ng, parniklarning konstruktiv tuzilishi va foyda-
lanish belgilarini quyidagi shakl bo„yicha ta‟riflaydilar (8-jadval).
Har bir tur parniktavsifi, rasmi chizilganda xisobga olingan o„lchov
natijalari asosida ta‟riflanadi. Parnik o„lchami metrda, uning elementlari
o„lchami esa – santimetrda ko„rsatiladi. Tuproq aralashmasi va
bioyonilg„i qalinligini aniqlash uchun bir parnik ichi kavlab ko„riladi.
“O„stiriladigan o„simlik” qatoriga,
parnikda nima yetishtirilsa
shu yoziladi, masalan: karam ko„chati, qalampir ko„chati, rediska,
ko„k piyoz va boshqalar. Talabalar parnik turlari xarakteristikasini
yozib bo„lganlaridan so„ng, parnik jihozlari (inventar) va mashinala-
rini ko„zdan kechirib ular ro„yxatini tuzadilar. Ro„yxatda inventar va
jihozlarning nomlari va ularni vazifalari ko„rsatiladi.
Talaba barcha savollarga javob yozib, xo„jalikda mavjud bo„l-
gan parnik turlari va ular qismlarini chizib, asosiy parnik turlari
ta‟rifini aks yettirilgan jadvalni to„lg„azganidan, ko„rgan
inventar,
jihozlari va mashinalarning ro„yxatini tuzganidan so„ng ish
bajarilgan hisoblanadi.
Material va jihozlar
. 1. Parnigi bor xo„jalik. 2. Turli xildagi
parniklarning tuzilishi bo„yicha maketi, plakati, rasmi, shakli.
3. Ruletka, shtangensirkul, chizg„ichlar. 4. Kompyuter tasvirlari va
informatsiyalari. 5. Ma‟lumotli (spravochnik) adabiyotlar. 6. Parnik
asbob-uskunalari.
Do'stlaringiz bilan baham: 
