S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

2) Dasturiy ta‘minotga «mantiqiy bombalar»ni kiritish. 
Ular 
ma‘lum vaqtda ishga tushadi va qisman yoki tо‗liq kompyuter tizimini 
ishdan chiqaradi.
«Vaqt bombalari»
- ma‘lum vaqt momentida ishga tushadigan 
«mantiqiy bombalar»ning bir turi. 

---

32 
«Troyan otlari»
ning usuli dastur egalari rejalashtirmagan, yangi 
funksiyalarni amalga oshirish imkonini beruvchi, biroq shu vaqtning 
о‗zida oldingi ishlash qobiliyatini saqlovchi komandalarni begona 
dasturga yashirin holda kiritishdan iboratdir. «Troyan oti» yordamida 
jinoyatchilar masalan, о‗zlarining hisobiga har bir operatsiyadan ma‘lum 
summani о‗tkazishadi. 
«Troyan otlari»ning yana bir turi mavjud. Ularning qobiliyati 
shundan iboratki, aynan «qora» ishni bajaradigan zararsiz dasturining bir 
qismi kabi kо‗rinadigan komandalar emas, balki bu komandalarni 
shakllantiruvchi keyin esa ish bajarilgach ularni о‗chiruvchi komandalar 
qо‗yiladi. Bu holda «troyan oti»ni topishga urinadigan dasturchi uni 
о‗zini emas, balki uni shakllantiruvchi komandani izlashi kerak. Bu 
g‗oyani rivojlantirib, komandalarni yaratuvchi komandalarni va 
keyinchalik «troyan oti»ni yaratuvchi komandalarni tasavvur qilish 
mumkin (qancha bо‗lsa shuncha marta).
3) Kompyuter viruslarini tarqatish va ishlab chiqish. 
4) Dasturiy-hisoblash komplekslarini ishlab chiqish, tayyorlash 
va ekspluatatsiya qilishda jinoiy ehtiyotkorsizlik. 
Kompyuter
 
ehtiyotkorsizligining о‗ziga xosligi shundaki, tamoyilan xatosiz 
dasturlarning bо‗lmasligidadir. Agarda loyihani texnik sohaning deyarli 
istalgan sohasida ulkan ishonch bilan bajarib bо‗lsa, unda dasturlash 
sohasida bunday ishonchlilik shartli, bir qator hollarda esa deyarli yetib 
bо‗lmasdir.