S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

Noqonuniy 
nusxalashni 
nazorat 
qilish. 
Suv 
belgilarini 
qо‗llashning yuqorida kо‗rsatilgan usullari faqat huquqbuzar tomonidan 
sodir etilgan har qanday xatti-harakatdan sо‗ng kuchga kiradi. Ushbu 
texnologiyalar jinoyatchini faqat noqonuniy xatti-harakatlar qilinganidan 
keyin aniqlash imkonini beradi. Shu sababli, ushbu tur huquqbuzarning 
muallifga qarashli mualliflik huquqi bilan himoyalangan ma‘lumotlarni 
noqonuniy nusxasini olishiga tо‗sqinlik qilishi mumkin bо‗lgan boshqa 
texnologiyani nazarda tutadi. Noqonuniy nusxalashga qarshi eng yaxshi 
nazoratni ma‘lumotlarni о‗zida joylashgan suv belgilarini berishi 
mumkin. 
Qurilmani boshqarish. 
Foydalanuvchilarning fikriga kо‗ra, ushbu 
tur yuqorida muhokama qilinganlardan farq qiladi, chunki u 
ma‘lumotlarni 
yangi xususiyatlar bilan tо‗ldiradi va ulardan 

---

132 
foydalanishni cheklamaydi. Bu turdan foydalanishning bir misolini 
kо‗rib chiqaylik. Digimarc‘s Mobile System kompaniyasi tomonidan 
gazeta, jurnal, e‘lonlar va boshqalar ishlatiladigan tasvirlarga noyob 
identifikatorlarni joylashtirish taklif qilindi. Sо‗ngra, foydalanuvchi 
ushbu tasvirga telefon kamerasini qaratib, maxsus dastur yordamida 
tasvirning 
suv 
belgisini 
aniqlaydi. Identifikator 
о‗z navbatida 
telefonning veb-brauzerini tegishli saytga yо‗naltiradi. 
Turli texnologiyalarning mosligi. 
Har qanday katta tizimlar 
foydalanuvchilari ba‘zan yaxshilangan funksiyalarni olish uchun ularni 
yangilashlari kerak. Ammo, yangilash eski tizim bilan mos kelmasligi 
mumkin. Ikki xil tizimning muvofiqligi muammosini hal qilish va 
hamkorlikni davom ettirish uchun raqamli suv belgilaridan foydalaniladi.
4.8. Yashirin xabarlar uzatish tizimlariga qarshi hujumlar
Steganosistemalarga qarshi hujumlar quyidagi toifalarga ajratilishi 
mumkin: 
1.