S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

Fisherlar.
Birinchi hamkor banklar va boshqa muassasalarning 
veb-saytlarini joylashtirish bilan shug‗ullanadi. Bunday saytlarning 
dasturlari mijozning maxfiy ma‘lumotini zudlik bilan shubhali 
shaxslarga jо‗natish uchun tizim bо‗lib, u tabiiy ravishda buni 
seydirmaslik maqsadida tо‗g‗ridan-tо‗g‗ri bajarmaydi. Ikkinchi hamkor 
bu saytlarni joylashtiradi, notо‗g‗ri xatlar qiladi va ularni yuboradi, lekin 
mustaqil ravishda emas, balki buning uchun spammerlarning 
xizmatlaridan foydalanadi. Uchinchi sheriklar ma‘lumotlarni karterlarga 
(pulli kodlar yoki tо‗lov tizimlariga parollar) yoki boshqa jinoiy 

---

54 
tuzilmalarga amalga oshirish bilan shug‗ullanadi. Jinoiy guruh pin 
kodlarini mustaqil ravishda amalga oshirish bilan shug‗ullanadi. Undan 
keyin "plastik", ya‘ni dо‗konlar va bankomatlar uchun bank 
kartalarining nusxalarini ishlab chiqaruvchi tо‗rtinchi sherik, shuningdek, 
bankomatlardan pulni tortib oladigan, karta va pin kodlariga ega 
beshinchi guruh ishga kirishadi. 
Kо‗rib turganimizdek, zararli dastur har qanday holatda ham katta 
jinoyat maqsadlaridan biri uchun vosita rolini о‗ynaydi. Ham 
yaratuvchisi, ham zararli dastur ilovasi ham umumiy rejani amalga 
oshiradi. 
Shunday qilib, zararli dasturlarni yaratish va ulardan foydalanish 
bilan bog‗liq holatlarda, ehtimol, jinoyatchi guruhlar ushbu guruhda 
ishlaydigan yoki daromadlar foizi yoki jinoyat qurollarini mustaqil 
yaratuvchi 
sifatida 
ishlaydigan 
jinoiy 
guruhning 
a‘zosi 
hisoblanadi. YA‘ni, iqtisod nuqtai nazaridan, virus yozuvchisi ba‘zi 
hollarda о‗z mehnat kuchini, ba‘zilarida mehnatini, uchinchisida esa 
uning shaxsiy mahsulotini sotadi. 
Odatda bu kasbni tanlagan, jinoyat yо‗liga kirgan professional 
dasturchidir. Uning maqsadi puldir. 
Xakerlik faoliyatiga olib kelgan sabablar, ya‘ni о‗zini о‗zi 
tasdiqlash va tadqiqot qiziqishlari faqat birinchi bosqichda, u jinoiy 
faoliyat bilan shug‗ullanganda muhim ahamiyatga ega. Moddiy foyda 
maqsadi hamisha asosiy hisoblanadi.