S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

1.5. Raqamli kriminalistika vositalari 
Kriminalistikani rivojlanishi texnik va taktik harakatlarni aniq 
chegaralanishiga olib keldi. Buguni kunda «
kriminalistik texnika
» 
termini ikki ma‘noda foydalaniladi: kriminalistikaning bir bо‗limi kabi 
va umumiy texnikaning sohasi kabi. Kriminalistik texnika kriminalistika 
ilmining tarkibiy qismi hisoblanib, turli texnik vositalar va usullar 
yordamida uning vazifalarini yechishni ta‘minlashga yо‗naltirilgan.
Kriminalistik texnikaning asosiy vazifasi kо‗rinmas va noravshan 
izlarni aniqlash hamda chiqarib olish, izlanayotgan va daliliy axborotni 
olish, yashirish joylarni qidirishni osonlashtirish, jinoiy harakatlar 
amalga oshirilayotgan vaziyatni aniqlashni hujjatlashtirishning yuqori 
darajasini ta‘minlash, tergovchi mehnatining samaradorligini oshirish 
imkoniyati hisoblanadi.
Kriminalistik amaliyotda aniqlashning turli vositalari qо‗llaniladi: 
fotoapparatlar, videokameralar, magnitofonlar va videomagnitofonlar, 
yopishqoq plyonkalar va boshqalar. 

---

18 
Kompyuter kriminalisti maxsus kriminalistik texnikasiz ham tо‗liq 
ishlashi mumkin. Kompyuterning о‗zi yetarlicha universal quroldir. 
Turli qо‗shimcha va dasturiy ta‘minotlar orasida funksiyani о‗rganish 
uchun kerakli barcha narsalar topiladi. Ba‘zi dasturiy qurilmalarni 
osongina yaratish yoki о‗z qо‗llarimiz bilan modifikatsiyalashimiz 
mumkin.
Biroq maxsus texnika ishni juda yengillashtiradi. Bugungi kunda 
bozorda quyidagi kriminalistik qurollar mavjud: 

qattiq 
disklarni 
va 
boshqa 
ma‘lumot 
tashuvchilarni 
klonlashtirish uchun qurilmalar; 

apparatli bloklangan yozish uchun о‗rganilayotgan disklarni 
ulash uchun qurilmalar; 

disklar va boshqa ma‘lumot tashuvchilar, ularning tarkibini 
kriminalistik о‗rganish uchun dasturiy qurollar; 

kompyuter 
axborotini 
ish 
sharoitlarida 
о‗rganishga 
yо‗naltirilgan dasturiy va apparatli kompleks vositalarga ega kо‗chma 
kompyuterlar; 

о‗rganilayotgan fayl tizimlarini tarkibi filtrlash uchun 
xeshlarning tо‗plami (hash sets); 

lokal tarmoqlarni о‗rganish uchun dasturiy vositalar; 

va ba‘zi boshqa narsalar.