|
Такрорлаш учун саволлар
Бюджет ташкилотларида маҳсулот(иш ва хизмат)лар ишлаб чиқариш харажатлари ҳисоби қандай ташкил этилади?
Маҳсулот(иш,хизмат) лар ишлаб чиқариш таннархини ҳосил қилувчи харажатлар уларнинг иқтисодий мазмунига кўра қайси элементлар бўйича гуруҳларга ажратилади?
Маҳсулот(иш ва хизмат)лар ишлаб чиқариш харажатлари ҳисоби хужжатлаштириш тартибини тушунтириб беринг?
Маҳсулот(иш ва хизмат)лар ишлаб чиқариш харажатлари ҳисобини бухгалтерия ёзувларида акс эттириш тартибини тушунтириб беринг?
БОБ. МОЛИЯВИЙ АКТИВЛАР ҲИСОБИ.
Молиявий активлар ҳисобини ташкил этиш.
Бюджет ташкилотлари даромадлар ва харажатлар сметалари ижросини амалга оширишда молиявий активлар яъни пул маблағлари ҳисоби алоҳида ташкил этилади. Бюджет ташкилотлари молиявий активларига ҳисобварақлардаги пул маблағлари, кассадаги пул маблағлари, пул ҳужжатлари, йўлдаги пул жўнатмалари, молиявий қўйилмалар (вақтинча депозитга қўйилган пул маблағлари) киради. Б
ю
д Мулкчилик шаклидан қатъи назар барча юридик шахслар ўз пул маблағларини банк муассасаларида сақлашлари шарт
ж
е Юридик шахслар томонидан касса операцияларини юритиш Қоидалари
т
т
ашкилотлари пул маблағлари ҳаракати молия органлари томонидан очилган шаҳсий ҳисобварақларда юритилади. Бюджет ташкилотларида шаҳсий ҳисобварақаларни очиш, юритиш, ёпиш тартиби “Бюджетдан маблағ олувчиларнинг шахсий ҳисобварақларини Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги Ғазначилигида ва унинг ҳудудий бўлинмаларида юритиш Қоидалари” (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2007 йил 5 декабрда 1746-сон билан рўйхатга олинган)га асосан амалга оширилади. Ғазначилик ва унинг худудий бўлимларида бюджет ташкилотлари учун шаҳсий ҳисобварақлар очилиб юритилар эди. 2011 йилдан бошлаб бюджет ташкилотлари пул маблағлари ҳисобини юритиш учун молия органлари томонидан шаҳсий ҳисобварақлар очилиши белгиланди. Молия органлари томонидан очилган шахсий ҳисобварақ дастурга киритилади ва Ғазначилик ва уларнинг худудий бўлинмаларида кўринади.
Бюджет ташкилотлари шахсий ҳисобварағининг уникал рақами йигирма етти разряддан иборат бўлиб:
Разряд рақамлари
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
Разряд рақамлари
|
Шу- лардан:
|
15
|
16
|
17
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
25
|
26
|
27
|
1-6 гача разрядлар - Тасдиқланган маблағларнинг манбалари ва бюджет даражаси таснифига мувофиқ маблағларнинг манбалар коди ва бюджет даражаси;
7-9 гача разрядлар - Тасдиқланган валюталар классификаторига мувофиқ валюта коди;
10-14 гача разрядлар - Тасдиқланган ҳудудлар таснифига мувофиқ ҳудудий тегишлилик коди;
15-24 гача разрядлар - Бюджетдан маблағ олувчилар бўйича бюджет таснифининг тегишли кўрсаткичлари кодлари, бунда:
15-21 гача разрядлар - Харажатларнинг вазифа жиҳатдан таснифининг тегишли коди;
22-24 гача разрядлар - Ташкилий таснифнинг тегишли коди;
25-27 гача разрядлар - бюджетдан маблағ олувчиларнинг шахсий ҳисобварақ рақами коди.
Бюджет ташкилотларида пул маблағлари ҳисоби бюджет (бюджет томонидан муассаса харажатларини ва бошқа тадбирларни молиялаштириш учун ажратилган) ва бюджетдан ташқари (таълим муассасаларида ўқитишнинг тўлов контракт шакли, ривожлантириш жамғармаси, бошқа маҳсус маблағлар, бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси маблағлари ҳисобидан бюджет ташкилотлари ходимларининг ижтимоий тўловларини қоплаш учун келиб тушган, чет эл валютасидаги) бўйича юритилади. Бюджет ташкилотлари Давлат бюджети ғазна ижросига ўтиши муносабати билан ҳизмат кўрсатувчи банкларда очилган бюджет, бюджетдан ташқари маблағлари бўйича ҳисоб счётлари ёпилиб Ғазначилик ва унинг ҳудудий бўлимларидаги очилган шаҳсий ҳисобварақларга ўтказилди. Натижада Ғазначилик ва унинг худудий бўлимлари томонидан бюджет ташкилотларини юридик ва молиявий мажбуриятлари рўйҳатга олиниб ягона ғазна ҳисоб рақамидан тўлаб берилмоқда.
Бу шуни англатадики бюджет ташкилотлари номидан мажбуриятлар бўйича тўловларни амалга ошириш ғазначилик бўлимлари томонидан амалга оширилмоқда.
Бюджет ташкилотларида молиявий активлар ҳисобини ташкил этишда бухгалтерия ҳисоби олдига қуйидаги вазифалар қўйилади:
Бюджет ташкилотлари молиявий активлар ҳисобини амалдаги меъёрий хуқуқий хужжатлар талаблари бўйича ташкил этиш;
Молиявий активлар ҳисобини бухгалтерия бошланғич ва йиғма хужжатлари, ҳисоб регстирларида ўз вақтида тўғри расмийлаштириш;
Бюджет ва бюджетдан ташқари пул маблағларини даромадлар ва харажатлар сметалари бўйича мақсадли сарфланиши, сақланиши таъминлаш;
Бухгалтерия счётларида молиявий активлар мавжудлиги ҳамда ҳаракатини аниқ, тўлиқ ва ўз вақтида акс эттириш;
Ташкилот кассасида, шаҳсий ҳисобварақлардаги пул маблағлари, пул хужжатлари, молиявий қўйилмалар бутлигини назорат қилиш;
Чет эл валютасидаги пул маблағларини Ўзбекистон Республикаси марказий банки томонидан белгилаган хорижий валюта курслари бўйича курс тафовутларини аниқлаб ҳисоб регистрларида ўз вақтида акс эттириб бориш;
Бюджет ташкилотларининг бюджет ва бюджетдан ташқари пул маблағлари мавжудлиги холати ва харакатига оид бухгалтерия ахборотларини шакллантириб бериш ва бошқалар.
Ташкилотлар пул маблағлари ҳисобини юритишда аккредитивлар, пул эквивалентари, чет эл валютасидаги ва бошқа пул маблағларини ҳисобга оладилар. Чет эл валютасидаги пул маблағлари ва уларга тегишли операциялар миллий валютада - сўмда, чет эл валютасини операция амалга оширилган санадаги (тегишли банк кўчирмаси ва бошқа тасдиқловчи ҳужжатларда кўрсатилган санадаги) Ўзбекистон Республикаси Марказий банки курси бўйича қайта ҳисоблаш орқали ҳисобга олинади.
Бюджет ташкилотларида нақт пулсиз ҳисоб шаклларини қўллаган холда ҳисоблашув муомалалари амалга оширади. Бунда асосан тўлов топшириқномаси шакли қўлланилади. Тўлов топшириқномасида тўловчи бўлиб, Ғазначилик ва унинг худудий бўлимлари номи кўрсатилади. Бюджет ташкилотлари номи, шаҳсий ҳисобварағи номери, СТИР тўлов топшириқномасида алоҳида қаторда келтирилади.
Бюджет ташкилотларида нақт пул муомалаларини амалга ошириш учун касса ҳизмати ташкил этилади.
Молиявий активларни ҳисобга олиш учун счётлар режасида қуйидаги счётлар белгиланган:
“Ҳисобварақлардаги бюджет маблағлари”;
“Ҳисобварақлардаги бюджетдан ташқари маблағлар”; 12 “Касса”;
13 “Бошқа пул маблағлари”; 14 “Молиявий қўйилмалар”.
Do'stlaringiz bilan baham: |
