S. Sofiyev hayot faoliyati xavfsizligi fanidan amaliy mashg’ulotlarini bajarish uchun

 

---

114 
 
AMALIY MASHGULOT № 17 
Yong’in habar beruvchi (signalizatsiya) va
o’t o’chirish vositalari 
1.
 
Mashg’ulotning maqsadi: 
Yong’in to’g’risida va Yong`in habar beruvchi (signalizatsiya) lari 
bilan tanishish KROSSTEL – Vengriya; OU-5; OPU-5; OVP-100.01 markali o’t 
o’chiruvchi vositalarni o’rganish. 
2.
Tajriba ishini bajarishda xavfsizlik texnikasi: 
O’qituvchi yoki laborantning ruhsatisiz avtomatik Yong`in habar beruvchi
(signalizatsiya) larini ishga tushirilmasin !!! 
Kerakli jihozlar: 
1. Topaz – M
 
2. Tutun sezgichlar IP-105-2/1; IP-101-2; Detektor 
3. O’t o’chirish vositalari KROSSTEL – Vengriya; OU-5 
4. Kukunli o’t o’chirish vositalari OPU-5 
5. Havo – ko’pikli o’t o’chirgich OVP – 100.01 
Yong’in to’g’risida habar beruvchi vositalarni Yong`in to’g’risida 
O’zbekiston vaqtida markazlashgan o’t o’chirish bo’limlariga habar berishdan 
hamda yong’inni o’chirishni boshqarib borishdan iboratdir. Yong’in to’g’risida 
habar beruvchi texika vositalariga telefon aloqasi, radio aloqasi va har xil 
sistemadagi elektrlashgan yong’in habar beruvchi (signalizatsiya) vositalari kiradi. 
47-rasm.
Xar xil turdagi signalizatsiyalar. 
Yong’in habar beruvchi (signalizatsiya) lari qurilmalari avtomat tarzda yoki 
qo’l bilan ishga tushiriladigan bo’lishi mumkin. Avtomat tarzdagi habar beruvchi 
(signalizatsiya) qurilmalari issiqlik, yorug’lik, tutunlar ta’sir qilish natijasida 
ishga tushadiki, bunda temperaturani ortishidan, ochiq alangadan, tutundan yoki 
ularni birikishidan ta’sirlanadigan materiallar va qurilmalar ishlatiladi. 
IP-105-2/1; IP-101-2; Detektor;SDPU-1 markali tutun ta’sirida signal 
beruvchi Yong`in qurilmasi (1-rasm) tutun paydo bo’lishi yoki haroratning ortib 
ketishi zahoti datchiklar orqali avtomat tarzda Yong`in tug’risida habar berishga 
mo’ljallangan. Bu qurilma avtomat tarzda kimyoviy o’t o’chirish vositalarini va 
o’t o’chirish nasoslarini ishga tushura oladi.
IP-105-2/1; IP-101-2; Detektor ;SDPU-1 10 ta simlar tarmogi, 100 ta tutun
ta’sirini sezadigan DI-1 markali habar bergichlarni ishlatishga mo’ljallangan. 2-
Rasmdagi DI-1 markali habar beruvchi o’zi titatron rele bo’lib, unda sezgir 
element sifatida joylashgan kamera, ishchi organi sifatida sovuq katodli titatron 
mavjud. 

---

115 
Ionizator sifatida radiaktiv element 
plo’toniy-239
ishlatiladi. Kameraga 
tutun kirganda ionlashgan tok ozayadi, titatron qiziydi. Buning natijasida 
zanjirdagi anod tok qabul qiluvchi markazda