S. Sofiyev hayot faoliyati xavfsizligi fanidan amaliy mashg’ulotlarini bajarish uchun

42-rasm.
Zaxarli gazlardan ximoya qiluvchi Gaz analizatori GP-5 
Himoya qilish tavsifnomasiga uni germetikligi (jipsligi) ya’ni yuz qismini 
inson yuziga yaxshi yopishib turish, nafas chiqarish klapinini germetikligi 
(jipsligi), nafas olinayotgan zararli aralashmalardan havoni qanchalik tozalaganlik 
darajalari kiradi. 
Nafas olish qarshiligi, yuz qismini og’irligi, uzoq muddat ishlatish natijasida 
og’riq xissini paydo bo’lish-bo’lmasligi, ishlatish, saqlash va tashqari qulayliklar 
ularni ishlatishdagi muhim tavsifnomalari hisoblanadi. 
Nafas olish organlarini muhofaza qiluvchi individual (yakka) himoya 
vositalariga protivogazlar va respiratorlar kiradi. 
P R O T I V O G A Z L A R 
Sanoat protivogazi GP – 5 ; GP – 4U; va GP – 7; KZD-6 
(1-rasm) ishlovchini nafas olish va qo’rish organlarini zararli bug’, gaz, chang, 
tutun va tumanlar ta’siridan himoya qilishga mo’ljallangan. 
43-rasm.
Zaxarli gazlardan ximoya qiluvchi Gaz analizatori 
Protivogazdan zaharli ximikatlar bilan ishlashda hamda tamirlash 
korxonalarining zararli ish sharoitlari mavjud bo’lgan bo’limlarida foydalanish 
mumkin. 
Filtrli protivogazlar vazifalariga ko’ra har xil markali havo tozalagichlar 
bilan jihozlangan va ularni tavsifnomalari 11 jadvalda keltirilgan.
Protivogaz havo tozalagichlarining tafsifnomalari 
11-jadval 
№ markasi Rangi Qaysi zararli moddadan himoya qilinadi 
1 
2 
3 
4 
1 
A 
jigarrang 
Organik moddalar (benzin,kerosin, benzol, 
atseton, serouglerod,spirtlar,efir va tashqarilar)

---

108 
2. 
V 
Sariq 
Nordon gaz va bug’lar (oltingugurt gazi, 
xlor,oltingugurtli vodorod, sinil kislotasi,azot 
oksidi,xlorli vodorod va tashqarilar) 
3. 
ye 
Qora 
Mish’yakli va fosforli vodorod 
4. 
G 
Qora va 
sarik 
Simob bug’lari 
5. 
KD 
Kulrang 
Ammiak va oltingugurtli vodorod bilan amiak 
aralashmasi 
6. 
S 
Havorang Oltingugurtli angidrid (V markaliga qaraganda 
himoya xususiyati kattadir) 
7. 
K 
YAshil 
Ammiak 
8. 
SO 
Oq 
Uglerod oksidi 
9. 
SOX 
To’q 
yashil 
Uglerod, xlor oksidlari va changlar 
10. 
M 
Qizil 
Hamma gaz va bug’lar 
Gaz yoki bug’larning yuqori darajadagi aralashmalaridan himoyalanish 
uchun MK (malaya korobka) va BK (bolshaya korobka) tipidagi filtrli sanoat 
protivogazlaridan foydalaniladi. 
Grajdan protivogazlarini sanoat protivogazlariga qaraganda nafas olishga 
qarshiligi ortiqdir. Bundan tashqari ular uglerod oksididan himoya qilolmaydi 
hamda ammik va oltingugurtli vodoroddan yomon himoya qiladi. 
BK tipidagi sanoat protivogazlari eng ko’p tarqalgan bo’lib, havo 
tozalagichini og’irligi 1 - 1,5 kg. 
Filtirli protivogazlarning havo tozalagichlari havodagi gaz va 
bug’larning aralashmasiga qarab har xil hizmat muddatiga ega.