S. P. Allayorov

Ma’lumotlarni uzatish tizimlari deb
- turli masofada joylashgan tizimlar 
orasidagi ma’lumotlarni uzatish uchun moʻljallangann tehnik vositalar va
dasturiy taminot vositalar taminotiga aytiladi. 

---

21 
Ma’lumotlarni yigʻish tizimlari deb
- kiritish, qayta ishlash, 
oʻzgartirish, uzatish va yigʻish ishlari bilan shugʻillanuvchi texnik vositalar va
oʻz dasturiy taminotiga ega boʻlgan tizimlarga aytiladi. 
Ma’lumotlarni qayta ishlash tizimi deb
– turli tizimlardan kelgan turli 
maqsaddagi malumotlarni toʻplashi qayta ishlash bilan shugʻillanuvchi oʻz texnik 
vositalari va dasturiy taminotiga ega boʻlgan tizimga aytiladi. 
Axborot tizimlari vazifasiga koʻra yana qoʻshimcha quyidagi turlarga
boʻlinadi: 
1.
Ma’lumotlarni operativ tranzaksiyali qayta ishlash tizimi. 
2.
Axborot (axboraviy) –analitik tizimlar. 
3.
Axborot qidiruv tizimlari. 
4.
Axborot -(Spravichnik) ma’lumot berish tizimi. 
Ma’lumotlarni tezkor (operativ) tranzaksiya qayta ishlash tizimlari
– 
oldindan aniqlangan koʻrinishdagi soʻrovlar asosida kelayotgan soʻrovlarni tezkor 
(online rejimida) qayta ishlashga moʻljallangan. 
Tranzaksiya – 
bu bir butun xisoblangan operatsiyalar ketma – ketligi
boʻlib, ular bitta xabar orqali uzatiladi.
 
Axborot analitik tizimlar - 
ixtiyoriy koʻrinishdagi soʻrovlar asosida
ma’lum bir vaqt davomida toʻplangan (tranzaksiyali tizimlardan farqli oʻlaroq
) ma’lumotlarni qayta ishlashga moʻljallangan.
 
Axborot qidiruv tizimlari - 
turli masofalarda joylashgan xisoblash
tizimlardagi turli ma’lumotlar bazalari orqali axbarotlarni qidirishga
moʻljallangan . Axborot qidiruv tizimlar oʻz navbatida yana 2 ga boʻlinadi: 
1.
Dokumentlar (xujjatlarni qidirishga moʻljallangan); 
2.
Faktagrafik (aniq faktlarni qidirishga moʻljallangan);