С.Қ. Махмудов

12701000К04952452001 

---

289 
Бу ҳисобварақда банк томонидан давлат корхоналарига берилган қисқа 
муддатли кредитларнинг ҳисоби юритилади. Ҳисоб рақамининг дебетида 
давлат корхоналарига берилган ссудалар суммаси акс эттирилади. Ҳисоб 
рақамининг кредитида эса қарздорлар томонидан қайтарилган ссудаларнинг 
суммаси акс эттирилади. Бу ҳисобварақ бўйича аналитик ҳисоб ҳар бир 
қарздор ва кредитларнинг турлари бўйича алоҳида шахсий ҳисобварақларда 
олиб борилади. 
Худди шундай тартибда бошқа мулкчилик шаклларига тегишли бўлган, 
қарз олмоқчи бўлган хўжалик юритувчи субектларга ссуда ҳисобварақлари 
очилади ва улар бўйича кредит бериш ва қайтариб олиш бўйича операциялар 
бажарилади. 
Корхона ва ташкилотларга ѐки алоҳида олинган жисмоний шахсларга 
ссуда ҳисобварағи очилгандан сўнг улар бўйича кредитнинг берилиши ва 
қайтарилиши бўйича операцияларни амалга ошириш мумкин. Ҳар бир кредит 
берилиши кредит комиссиясининг фармойиши асосида амалга оширилади, 
яъни кредит бўлими томонидан ҳисобоперацион бўлимга мижозга ссуда 
ҳисобварағи очиш ва кредит бериш тўғрисидаги ѐзма фармойиши берилади. 
Масъул ижрочилар фармойишда кўрсатилган реквизитлар асосида 
ҳисобкитоб ҳужжатларини тўлаш орқали кредит бериш бўйича бухгалтерия 
проводкаларини бажарадилар.
Қуйида биз хусусий корхоналарга кредит бериш бўйича бухгалтерия 
проводкаларни кўриб чиқамиз. Хусусий корхоналарга хўжалик ширкатлари 
ва жамиятларга қисқа муддатли кредит бериш учун 13100 – ―Хусусий 
корхоналар, хўжалик ширкатлари ва жамиятларга берилган қисқа муддатли 
кредитлар‖ номли баланс ҳисоб рақами очилади. Бу ҳисоб рақам бир қатор 
субҳисоб рақамларни ўз ичига олади. 
Кредит берилаѐтганда корхонанинг ҳисоб-китоб ҳужжати тўланаѐтган 
бўлса, пул ўтказилиши лозим бўлган мол сотувчи ѐки хизмат кўрсатган 
корхона ҳисобварағига ўтказилади. Пул туширилиши лозим бўлган 
корхонага бошқа банк бўлими хизмат кўрсаца, кредит суммаси кредит 

---

290 
бераѐтган банкнинг вакиллик ҳисобварағи орқали тегишли банкга 
ўтказилади. 
Кредит берилаѐтганда қуйидаги бухгалтерия проводкаси бажарилади: 
Дебет 13101 – ―Хусусий корхоналар, хўжалик ширкатлари ва 
жамиятларга берилган қисқа муддатли кредитлар‖ 
Кредит 10301 – ―Банкнинг вакиллик ҳисобварағи ѐки маҳсулот 
сотувчи корхона ҳисобварағи‖ 
13101 – ҳисоб рақамида банк томонидан хусусий фирмалар, ширкатлар 
ва жамоа хўжалиги ва шу каби хусусий мулкчилик шаклига эга бўлган 
корхоналарга берилган қисқа муддатли кредитларнинг ҳисоби юритилади. Бу 
ҳисоб рақам бўйича аналитик ҳисоб ҳар бир қарздор ва кредит турлари 
бўйича алоҳида шахсий ҳисобварақларда олиб борилади. 
Кредит олувчи ва банк ўртасида тузилган кредит шартномасига биноан 
кредитни қайтариш муддатлари белгиланади. Кредитнинг қайтариш муддати 
тугагандан сўнг ссуда қайтариш бўйича бухгалтерия проводкалари 
бажарилади. Кредитни қайтариш бўйича бухгалтерия проводкалари 
қуйидагича кўринишда бўлади. 
Дебет 20208