С.Қ. Махмудов

 
 

---

349 
ХII-БОБ. «БАНКЛАРИДА АСОСИЙ ВОСИТАЛАР ҲИСОБИ» 
12.1 Асосий воситаларни бирламчи акс эттириш ва ҳисобга олиш 
Тижорат банкларида асосий воситаларни бухгалтерия ҳисоби 
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2004 йил 17 декабрда 1434-сон 
билан рўйхатга олинган ―Ўзбекистон Республикаси банкларида 
асосий 
воситаларнинг бухгалтерия ҳисоби
тўғрисида‖ги йўриқномага асосан олиб 
борилади. 
асосий воситалар
- бу: 
а) банк фаолиятида банк хизматларини кўрсатиш жараѐнида, ижарага 
бериш учун ѐки маъмурий мақсадлар учун фойдаланиладиган; 
б) бир йилдан ортиқ вақт мобайнида фойдаланиш кўзда тутилган 
моддий активлар. 
Асосий воситалар
га бинолар, иншооотлар, асбоб-ускуна ва приборлар, 
компьютерлар, мебель, ҳисоблаш техникаси, транспорт воситалари, 
фойдаланиш ҳуқуқларида харид қилинган ер, кутубхона фонди, қуришда 
бино қийматига киритилмаган сигнализация ва телефонизация объектлари - 
қийматидан қатъи назар ва ҳаказолар киритилади; 
бошланғич (ҳақиқий) қиймат 
- тўланган солиқлар, божхона божлари 
ва йиғимларини, шунингдек активни ундан мўлжал бўйича фойдаланиш учун 
ишчи ҳолатига келтириш билан бевосита боғлиқ бўлган етказиб бериш ва 
монтаж қилиш, ўрнатиш, ишга тушириш ва исталган бошқа харажатларни 
ҳисобга олган ҳолда, асосий воситаларни тиклаш (қуриш ва қуриб битказиш) 
ѐки харид қилиш бўйича ҳақиқатда қилинган харажатларнинг ҳақиқий 
суммаси. Бошланғич қиймат шунингдек, банк активни харид қилиш чоғида 
ѐки ушбу активдан асосий бўлмаган фаолият мақсадларида муайян давр 
мобайнида фойдаланиш натижасида унга нисбатан мажбуриятни ўз 
зиммасига олган дастлабки тахмин қилинган активни демонтаж қилиш ва 
йўқотиш ѐки активни тиклаш харажатлари баҳосини ўз ичига олади. 

---

350 
Асосий воситаларнинг бошланғич қиймати уларнинг ҳаққоний 
қийматини қайта баҳолаш санасида акс эттириш учун вақти-вақти билан 
қайта баҳоланади; 
баланс қиймати
- 
актив бухгалтерия балансида жамланган 
амортизацияси ҳамда қийматининг тушишидан йиғилган зарарлар 
чегирилгандан сўнг тан олинадиган сумма;
тугатиш қиймати
- банк мазкур пайтда активнинг чиқиб кетишидан 
чиқиб кетиш бўйича кутилаѐтган харажатлар чегирилгандан сўнг оладиган, 
агар актив эскирган ва кутилаѐтгандек ҳолатда бўлса, унинг фойдали хизмат 
муддати охирида олиниши кутилаѐтган сумма;