S. E. Xolmurotoy, N. T. Shoyusupova

Iqlisodiy o'sish , b irinchidan, investitsiya m iqdoriga, ik kinchid an, uning
samaradorligiga bog'liq. Am m o samaradoriik birinchi o'rinda turadi, chunki investitsiya
miqdorini oshirishning cheki bor.
Iqtisodiy o'sishning samaradorligini aniqlash uchun ishlab chiqarish natijalari
qilingan sarflar bilan taqqoslanadi. Makroiqtisodiyot darajasidagi natija Y alM da
ifodalanadi, chunki u pirovard natijada yaratilgan mahsulot va xizmatlardan iborat.
Bu natijani qilingan sarflar bilan taqqoslab, makroiqtisodiy o'sish samarasini
bilish mumkin. Iqtisodiy o ‘sish samarasi Y alM o ‘sishini xarajatlar o'sishiga nisbati
bilan aniqlanadi:
Bu yerda:
S — iqtisodiy o ‘sish samarasi;
M - Y alM o ‘sishi;
W — xarajatlar o ‘sishi.
Iqtisodiy o ‘sish samaradorligiga 3 om il ta'sir ko‘rsatadi: Y alM ning mehnat
sig‘imi, m oddiy sig‘imi va kapital sig‘imidir.
Mehnat sig‘imi Y alM birligini yaratishga ketgan m ehnat sarfidir. Mehnat
unumdorligi oshsa, mehnat sig‘imi qisqaradi.
Samaradoriik ortishi uchun resurs sarfming birligiga ko‘proq mahsulot olinishi,
ya'ni m ahsulot birligini yaratish uchun xom ashyo, yoqilg'i, energiya va boshqa
materiallar sarfi mashina, asbob — uskuna va inshootlam ing amortizatsiyasi, ya'ni
ular qiymatining Y alM ga o ‘tgan qismidir.
Iqtisodiy o ‘sish ishlab chiqarishning yil sayin kengayib borishini ham taqozo etadi.
Uni kengaytirilgan takror ishlab chiqarish deb ham atash mumkin. Buning uchun esa
investitsiya talab qilinadi. Ishlab chiqarish kengayganda Y alM ko‘payishi kerak.
Qisqacha xulosalar
Mavzuda bozor munosabatlari sharoitida mulkchilik munosabatlari, mulk turlari,
xususiylashtirish natijasida davlat mulkini turli mulk shakllariga aylantirish kabi