S. E. Xolmurotoy, N. T. Shoyusupova

Har qanday jamiyatda o ‘sib borayotgan ehtiyojlami qondirish va farovon yashash
uchun iqtisodiy o ‘sish yuz berishi kerak.
Iqtisodiy o ‘sish - iqtisodiy ravnaq, ya’ni iqtisodiyotning ilgarilab rivojlanishi
b o iib , yaratilgan tovarlar va xizm atlam ing ko'payib borishini bildiradi.
149

---

Iqtisodiy o ‘sishni ikki darajada ko‘rib chiqish mumkin:
a) mikroiqtisodiy o ‘sish. Firma, korxona va ayrim sektor miqyosidagi rivojlamshni
ifoda etadi va ularda o'sish yaratilgan tovarlar va xizmatlam ing bozor narxida
hisoblangan hajmiga qarab aniqlanadi.
b) m ak roiq tisod iy o ‘sish. M illiy iq tiso d iy o t, ya’ni m uayyan m am lakat
miqyosidagi iqtisodiy taraqqiyotni ifoda etadi va Y alM ni ko‘payishini bildiradi.
Y alM hajmi iqtisodiy o'sishning umumlashgan va pulda ifodalangan ko'rsatkichi
b o iib , ikki usulda hisoblanadi:
Birinchi usulda xarajatlar jamlanadi, ya'ni barcha iste'molchilarning tovar va
xizmatlam i sotib olishiga sarflangan puli jamlanadi.
Ikkinchi usulda, daromadlar - tovar va xizmatlarni sotishdan tushgan pul
daromadlari jamlanadi.
A holi jon boshiga yaratilgan Y alM iqtisodiy taraqqiyotni va aholi turmush
darajasini ifodalaydi.
Iqtisodiy o ‘sishga baho berishda uning qanday sarflar hisobiga va qanday usullar
bilan ta'minlanganligiga ham e’tibor beriladi. Shuning uchun ham iqtisodiy o'sishning
ekstensiv va intensiv usullari mavjuddir.
Iqtisodiy o ‘sishning ekstensiv usuli iqtisodiy o ‘sishning miqdoriy omillari
harakatga keladi: ko‘proq yangi yerlar ochiladi, konlar va y o ila r ishga tushiriladi,
yangi zavod va fabrikalar, sexlar quriladi, ishlab turgan korxonalardagi stanoklar
ko‘paytiriladi, ishlovchilaming soni ortadi, am m o m ehnat unumdorligi oshmaydi,