С е с е н б у ю к с а н!!! Қуюқ саломлашмоқ учун яралган дунё

М Е Н И К И
мустақил фикр фалсафасининг
Т А Ф А К К К У Р Ш У Н О С Л И К бўлими.

С Е Н А З И З С А Н

С Е С Е Н Б У Ю К С А Н!!!

Қуюқ саломлашмоқ учун яралган дунё
Сўз боши
Ассалому алайкум азизлар, илм аҳли, дин пешволари ва ҳамда ҳамюртлар ва замондошлар.
Авваламбор яратганнинг ўзи сизу – бизни тўғри йўлга, тўғри фикрга ва тўғри амалларга бошласин бош-қош бўлсин ва ҳар доим раҳномалик қилсин ва албатта: Эй оллоҳим ушбу ёруғ оламни бир сўз билан йўқни борга айлантирган эй буюк зот авваламбор мана шундай дориламон кунларгача сизу-бизни эсон-омон етказган Ҳақга, Ҳақону-ҳақга, Яратган эгамга ҳамду-санолар бўлсин; ва албатта мана шундай дариламон кунларгача эсон-омон етиб келишизда ўзининг муносиб ҳиссасини ва улишини қўшган ўтган умри марҳум ота ва она қориндош-уруғларимизга ва шу билан бирга мана шундай дориламон замонамизни бунёд бўлишида ўзларининг муносиб ҳиссасини ва амалларини қўшиб армон билан яшаб ўтган барча умри марҳум фуқороларимизга оллоҳ-таолонинг раҳматлари ҳар доим ёғилиб турсин ва уларнинг руҳи ва хотирасини оллоҳ таоланинг ўзи ўз паноҳида асраб, уларнинг руҳи ва хоираси сизу-бизга ушбу тирикликга мамдадкор бўлиб, уларнинг руҳи ҳаётимизда ҳар доим ҳамнафас бўлсин. Амин. Ҳақиқатан ҳам: Яратган ҳақ, яратгани рост ва яралгани чин. Биз бугун тирикмиз, тирикликдамиз, оллоҳ таоланинг иродаси; яратган эгамнинг иймон-эътиқоди; илк бош-бошланғич жавҳарнинг соҳиби; уйғоқ қалб эгаси: Сен бу борада Сен доим, то абад ва сен ҳамиша Сен Ҳақсан, Сен ҳақиқатсан, Сен мангусан оллоҳим! Ҳа азизлар сиз билан биз яралган оламнинг айланган дунёсида уйғоқмиз, тирикмиз ва тирикликдамиз. Ушбу тирикликда биз: Яратган эгамнинг иймон-эътиқоди, Оллоҳ таоланинг ердаги сояси; бош-бошланғич ақли аввал илк жавҳарнинг ҳисси-Ҳаёти; Жамиики тирикликнинг гултожи мағзи-маёғи; парвардигору оламнинг шуур-шижоати ҳирси-ҳаёси; ушбу ёруғ олам оллоҳининг моҳияти; у яратган моҳият ҳодисасининг асл маҳият мазмуни ва унинг воқелиги; уч иттифоқ бирлиги ва бутунлигини ўзида ифода этган ҳазрати инсонмиз; бир сўз билан қисқа қилиб айтганда сиз билан биз бу ёруғ оламда тирикмиз, уйғоқмиз, уйғоқликда биз ҳисмиз- -ҳаётмиз. Ушбу тириклик ва тирикдаги уйғоқ қолб бўлиб яшаётган ҳаётимизнинг қодр-қиймати шунчалар юксаккки, у шунчалар азиз, мутабар ва буюкки, уни биз ҳеч бир сўз, ҳеч бир фикр, ҳеч бир ғоя ва ёки ҳеч бир амал билан ифода
-2-
этиб ҳам, уни тўлдириб ҳам, уни қайта ҳосил қилиб бўлмас, Биз уни илк бор ҳис этган кунимиздан бошлаб, яъни ушбу ёруғ оламда илк тириклик ва тирикликдаги Ҳаёт пайдо бўлиб, унда бизни шуур-шижоат,ҳис-туйғу уйғоқлик ва тириклик чулғаб олган кунидан бошлаб; унга нисбатан билдириган илк сўзимиз, ҳис этган туйғумиз, яратганингга шукр, деб беъэхтиёр ҳис этган илк ҳиссиётимиз ва унга нисбатан, бераётган шуур-шижоатингга шукр , деб шукр қилганимиз ва шукроналик билдириб яшаб келаётганлигимиз ҳаммага аён. Шундай экан азизлар,билингки биз сиз билан бирга ва биргаликда ўртоқлашмоқчи¸ дўстластмоқчи, суҳбатлашмоқчи, танимоқчи, билмоқчи, англамоқчи ва тўлиқ ва асосли, илмий англаб етиб қуюқ саломлашмоқчи бўлган, бугунги кунга келиб унтилишига сал қолган энг қадрдон, энг азиз, энг мутабар, энг буюк мавзу: олам, дунё ва ушбу тириклик ва тирикликдаги умумий ҳаётимизни вужудга келтирган, пайдо қилган, унга асос солган ва асос бўлиб хизмат қилган кучлар, бош-бошланғич ақли аввал, илк жавҳар, илк моҳият ва шу моҳият ҳодисасининг воқелиги; ушбу воқеликда бўлган, яшаётган уйғоқ қалб эгаларининг унга бўлган муносабати, инсон зотининг бугунги кун аҳволи маданияти ва манавияти, иймон-эътиқоди; мустақил англаб етган ғояси қўйган;ҳазрати инсон онггида ва қалб қурида қадр-қиймати кундан-кунга ошиб бораётган ҳис-туйғулар, фикр-ғояларида мужассам бўлган эзгулик ва шу эзгуликни ифода этувчи, тавсифловчи, улуғловчи, шарафловчи фикрлар ва ғоялар хусусида бўлади. Яъниким инсон онггига ва онг тубида, аслида туб онгда, яъни инсон боласи ушбу заминда дунёга келишидан бошлаб¸ бошдан, азалдан мавжуд бўлган илк бош-бошланғич шуур, ҳис-туйғу ва шу илк ҳис-туйғуни ифада этувчи, тавсифловчи, шарафловчи инсон тафаккури асослари хусусида бўлади. Яъниким, юқорида таъкидлаганимиздек инсон боласи ушбу заминда дунёга келибдики, унинг ушбу тирикликга ва тирикликдаги умри ва ҳаётига бўлган шукроналик ҳис-туйғусини тўғри ифода эта олган ягона сўз ҳам, фикр ҳам ва ҳамда ғоя ҳам Яратганингга шукр, деб беъэхтиёр айтиб такрор ва такрор иқрор ва таскин топиб ккелаётганига ва бундан кейин ҳам, ушбу шукроналикнинг такрор ва такрор ўқтирилиши ва табиий равишда ўқилиши ёдга олиниши ва уни ич-ичидан ҳис этиши тайин ва у мутлақ асосли ва у аслида илмий асосга эгадир.( Ҳали ҳеч бир файласуф, мутафаккир, назариётчи олим ва ҳаттоки доҳийлар алоҳида фалсафа ёзган ва фалсафа мактабини яратган файласуфрлар ҳам, инсон онггининг табиий таажуби ва ҳосиласи бўлган Яратганингга шукр ғоясининг илмий асоси бор эканлигини ўз фалсафаси ва илмий ишларида ифода этмаган. Аммо унга яқин борганлар, унга бўлган уринишлар ва ўз фалсафасида уни фода этадиган муайян фикрлар ва ғоялар фалсафа тарихида учрайди. Бунга мисол тариқасида Авестодаги эзгу сўз, эзгу ният ва эзгу амал ва ўрта Осиё файласуфларида Ақли аввал¸ илк жавҳар-мутлақ куч, Вужуди вожиб ва вужуду мумкин ғоялари Европа файласуфларининг Материя, атом, модда ва моддийликга асосланган ғоялари ва немес файласуфи Гегельнинг “абсолют идеяси”, яъни “ўзи-учун-ўзи мавжуд” мутлақ ғоялари бунга мисол бўла олади.) Биз бу ерда фалсафа тарихи ва фалсафа илмининг нечоғли аҳамиятли илм эканлигини ўқтиришни эмас, балки бош-бошланғич сарловҳамиз бўлган Сен азизсан, Сен мутабарсан¸ Сен буюксанни аввал бошда, онг тубида биз Яратганингга шукр, деб билган ва унга шукраналар айтган туб, бош-бошланғич ҳақиқат, ҳар доим такрорланадиган, ҳеч қачон эскирмайдиган, ҳар доим ва ҳар бир доврда янгидан янги моҳият мазмунини тугадиган бош-бошланғич туб моҳият ва шу туб моҳиятнинг онгда ва онггимизда табиий ҳосил қилган моҳитятлар мазмуни ва унингг аҳамияти ва вазифаси хусусида бўлади. Ҳукмингизга ҳавола қилинаётган ушбу иш фалсафа илми ҳисобланиб ва шу фалсафа илмининг ўзига яраша, билиш, тушуниш, англаш, тўлиқ ва асосли илмий англаб етиш ва файласуф тамонидан тўлиқ ва асосли илмий англаб етилган моҳиятни, асосни, воқеликда бўлган моҳият ҳодисаларининг онгда ва онггимизда ҳосил қилган моҳиятлар мазмунини ўқувчига: мустақил билиш, тушуниш ва англаб етиш имкониятини берувчи услуб ва услублари борки, биз ушбу ишимизда иккинчи имкониятдан фойдалана олмаймиз. Яъни биз бу ишда фақат ва фақат мустақил англашилган моҳиятилар мазмунини ифода этувчи фикрларни ва албатта мутлақ мустақил тўлик англаб етилган фикрлар гулдастаси ва туб мағзи ва гултожиси бўлган ғоя ва асл ва туб ғояларни ҳукмингизга ҳавола қиламиз. Ёдингизга солишимиз зарур бўлган мустақил билиш, тушуниш ва мустақил англаш ва англаб етиш қонун-қоидаси, услуби, йўл-йўриғи ва шартлари борки, биз буни айтмасак, ўқтирмасак бўлмас. Шундай экан азизлар ҳукмингизга ҳавола қилинаётган ушбу иш умумий тарзда фалсафа илми бўлиб, фалсафа илмининг асосини мустақил билиш, тушуниш ва англаб етиш ҳисобланиб, бу иш, яъни фалсафа барча инсонларда ҳар доим фаол ва уйғоқ ва у инсон ақл заковатининг маҳсули, фақат шу фан фалсафа илмигина инсон манфаатига хизмат қилган ва у бу йўлда энг мураккаб масалаларни ечиш, ҳал қилиш имкониятига эга
-4-
бўлган ягона фандир. Чунки у мустақил билиш, тушуниш ва илмий англаб етиш қонун-қоидаларини ўзи мустақил кашф этган ва кашф этадиган ягона илм ва билим манбаидир.Бунга мисол тариқасида яна ўша яратганингга шукр, бу онсон боласининг ушбу тириклик ва тирикликда туйган илк ҳис-этган туйғуси; яратувчига нисбатан, мустақил билиб, тушуниб ва онгда англаб етиб билдирган илк фалсафаси. Шундай экан азизлар, англадингизки ушбу ишимиз ушбу ёруғ оламни яратиувчисига, яратганингга шукр, деб билган куч-қудрат, асл, туб бош-бошланғич моҳиятга ва шу туб моҳиятнинг онгда табиий ҳосил қилган, тугкан ва туйган моҳиятлар мазмунига бағишланади. Сиз азизларга маълум бўлса керак фалсафа илмининг иш қуроли сўз, фикр ва ғоялардир ва фалсафа фанининг асосий кўрадиган ва мустақил ўрганадиган асосий ва энг муҳим масаласи бу албатта туб моҳият ва шу туб моҳият ҳодисаларининг содирликда ва воқеликда бўлган ва бўлаётган қонун-қоидасини фалсафий англаш ва англаб етиш орқали, айнан шу моҳият ҳодисасининг ўзида мавжуд бўлган қонун-қоидасини фалсафа илми қонун-қоидасига биноан тўғри ва илмий ифода этиш, унга ва уларга нисбатан энг мақбул фикр ва ғояларни ўқувчига етказиш ҳисобланади. Бу борада сизга етказмоқчи, вақиф қилмоқчи бўлган барча мулоҳазалар, фалсафа илмида фикр ва фикрлар ҳисобланади. Ва бу фикр ва ғоя мустақил фикр фалсафаси бўйича:
ФИКР – бу муайян моҳиятнинг ва ёки моҳият ҳодисасининг онг тамонидан англашилган ва англаб етилган мазмуни ҳисобланиб;
ҒОЯ эса – бу инсон онгги тамонидан тўлиқ англаб етилган фикрлар гулдастаси, яъни гултожиси, асл ва туб мағзи ҳисобланади.Ва у мустафил фикр фалсафасида улар қўйидагича таърифланган
ФИКР - муайян моҳиятнинг ва моҳият ҳодисасининг мазмуни.
Ғоя – тўлиқ англаб етилган фикрлар гулдастаси.
Кўриниб турибдики биз инсонларга ушбу ҳаётимизда кунлик ва кундалик турмушимизда энг керак бўлган нарса, бу албатта онгдан ва онггимиздан ташқарида юз берган, бераётган туб моҳият ва шу моҳиятнинг амалдаги ҳодисаси ва ҳодисада юз бериб турган воқеа ва вақеликларнинг мазмуни сув билан ҳаводек зарур бўлган моҳиятлар мазмуни керакки, уни бизга Меники номли мустақил фикр фалсафаси тамонидан тўлиқ англаб етилган
-5-
фикрлар гулдастаси етказиб беради деган умид ва илинж билан кириш сўзимимзни тамомлашдан олдин, ушбу ишимиздан асосий мавзумиз Меники қилиб олишимиз, Меники деб билишимиз, Меники деб исоблаб севиб- ардоқлаб, меҳр-муҳаббат кўрсатиб, уни кўз қорачиғидай асраб-авайлаб, яратгангга шукр, деб билган куч-қудратни бугунги кунда биз билишимиз, тушуниб етишимиз, онгда ва онггимизда англаб етишимиз лозим бўлган бош-бошланғич туб моҳият ва туб моҳиятнинг моҳият ҳодисалари борки, биз сизга унинг бор буйини эмас, яъни бутун бир илти минг бетлик фалсафа ишини эмас, балки биз сизга худди шу уч минг (3000) бет ўзбек тилида ва икки ярим минг (2500) бет рус тилида ёзилган фалсафанинг фалсафа асосларини, яъни қисқа ва лунда қилиб айтганда Меники номли мустақил фикр фалсафасининг мутлақ мустақил, тўлиқ ва асосли ва ҳаттоки айтиш мумкинки илмий англаб етган натижасини, фалсафа асосларининг ўзини ҳукмингизга ҳавола қилишга қарор қилганлигимизнинг асосий сабабини сунги сўзимизда батафсил айтиб ўтамиз.Ҳозир биз, сизга, юқорида таъкидлаганимиздек фалсафа юритишнинг, муайян масалани ва ёки моҳиятни ва ёки моҳият ҳодисасини фалсафа қилишнинг ҳам ва ҳамда уни ўқувчига меъёрида¸ тайёрлаб, пишитиб етказиб беришнинг ўзига яраша қонуни, риоя қиладиган қоидаси мавжуд бўлганлиги учун, биз шу жойда ва шу пайтнинг ўзида шундай қорорга ва тухтамга келдикки, ушбу асар муаллифи босиб ўтган йўлда онггида ҳосил бўлган уйлар, мулоҳазалар, фикрлар, ғоялар ва шу Меники номли мустақил фикр фалсафасига асос бўлиб хизмат қилган назарий, фалсафий ва илмий асосларни, тушунчаларни, фикрларни, ғояларни эътиборинггизга ҳавола қилиш орқали, юқорида таъкидланган фалсафа илмининг билиш, тушуниш, англаб етиш ва фалсафа илмининг англаб етган асосларни ўқувчига етказиб бериш муаммосини, худди шу услуб, яъни муаллифнинг онгида пайдо бўлган фикрлар, ғоялар билан бирга ҳамоҳанг бўлиб фикр юритиш, ушбу муаммо ва мураккаб масалани ижобий ҳал қилади деган умид билан, яна бир мустақил билишга, тушунишга ва мустақил англаб етишга дахлдор бўлган энг муҳим шартлари борки, биз уни сизга алоҳида эслатиб ўтиришимиз лозим. Фалсафа илмининг, яъни мустақил билиш, тушуниш ва англаб етишнинг Биринчи шарти: Ўқиётган ва ёки нглаб етаётган фикрни ва ёки онгда ва ёки онггингизда ҳосил бўлган фикрни хулосаламанг ва хулосага торта кўрманг. Чунки фалсафа илмида
-6-