Руководство по семинарная работе по малакологии

1-rasm. Tok shilliqqurti - Helix pomatia

Ток шиллиққуртининг ҳаракатини кузатиш учун ойна бўлаги олиниб. ustiga mollyuska qo’yilib, uning ostki tomonidan harakati kuzatiladi. Korin tomonida oyoq vazifasini bajaradigan muskullarni tananing orqa uchidan oldingi uchiga qarab to’lqinsimon qisqarishi tufayli mollyuska harakati vujudga keladi.

Chig’anoq tuzilishini o’rganishda predmet oynachasi chig’anoqning tepasi yuqoriga, og’zi esa kuzatuvchiga qaragan holatda o’rnatiladi va chig’anoq o’lchamlari olinadi Skulpturasining tuzilishi binokulyar yordamida o’rganiladi Chig’anoq tuzilishi o’rganilgan paytda konxologik belgilarning o’egaruvchanligiga alohida e’tibor berish kerak.
Tok shilliqqurtining ichki organlarining tuzilishini o’rganish uchun yumshoq tana qismini chig’anoq ichidan chiqarish kerak.
Yumshoq tana ajratib olingandan so’ng uni parafinli vannaga o’ng tarafini yuqoriga va oyoq qismi kuzatuvchiga qaratib qo’yiladi va vannachaga to’g’nog’ichlar bilan mahkamlanib, ustiga 70% foizli spirt eritmasi quyiladi. Shuidai so’ng kerakli usullar qo’llanilgach u yoriladi va ichki organlar o’rganiladi (2-rasm).

2-расм. Ток шиллиққурти Helix pomatia нинг ички тузилиши(Бриана бўйича): 1-лаб пайпаслагичлар, 2-кўз пайпаслагич, 3-томоқ, 4-церебраль ганглия, 5-ўпка, 6-ўпка венаси, 7-кесилган ўпка тешиги, 8-анал тешиги, 9-урутерал тешик, 10-тўғри ичак, 11-сийдик йўли, 12-юрак олди бўлмаси, 13-юрак қоринчаси, 14-перикард, 15-бюрак, 16-ошқозон, 17-жиган, 18- гермофрадит без, 19-гермофрадит йўли, 20-оқсил без, 21-уруғ қабулқилгич, 22- уруғ қабулқилгич йўли, 23-тухум қабулқилгич йўли, 24- уруғ йўли, 25-найза қопи, 26- панжасимон без, 27-бич, 28-пенис, 29-туприк без.

Tok shilliqqurtiniig ovqat hazm qilish sistemasi og’iz teshigidan boshlanadi. Og’iz bo’shlig’ida xitindai iborat arrasimon radula (qirg’ich) bo’lib, uning yordamida o’simlik barglarini qirqib. ovqatlanadi Ichagi oldingi, o’rta va keyingi bo’limlardan tashkil topgan. Qon aylanish sistemasi yurak qorinchasi. yurak bo’lmasi va yurak oldi bo’shlig’idan iborat. Ayirish orgamlarini bitta buyrak tashkil qiladi Uning yo’li nafas olish teshigining yonida ochiladi.

Asab sistemasi tarqoq holda joylashgan besh juft asab tugunidan iborat. Bir juft bosh asab tuguni (tserebral gangliya), bir juft ichki organlar nerv tuguni (vitseral gangliya), bir juft oyoq asab tuguni (pedal gangliya), bir juft plevral va bir juft parietal gaigliyalardan tuzilgan. Nafas olish organi - o’pka vazifasini o’zgargan mantiya bo’shlig’i bajaradi. Tok shilliqqurti - ikki jinsli. Unda bitta germafrodit bez bo’lib, u tuxumdon va urug’don vazifasini ham bajaradi.