Руководство по семинарная работе по малакологии

1-rasm. Quruqlik mollyuskalar chig’anog’i: A- Cochlicopa nitens; B- Sphyradium doliolum; V- Pupilla muscorum.


Sphyradium avlodi, Orculinae kichik oilasiga mansub bo’lib, Sphyradium douolum turi O’rta Osiyodagi yagona vakili hisoblanadi.
Sphyradium doliolum. Chig’anog’i(1-rasm, B) tsilindrsimon yoki ko’proq ninatugmasimon bo’lib, uning gajagi past konussimon tuzilishga zga. Rangi och shoxsimon yoki jigarrang. Chig’anoq usti qalin qovurg’asimon o’simta bilan qoplangan, chng’anoqning pastki qismida siyraklashgan Chig’anoq o’ramlari 8,5-9 ta bo’lib kam bo’rtib chiqqan. oxirgi o’rami og’iz qismiga birdan ko’tarilgan. Chig’anoq o’lchamlari: balandligi 4,5-6,0, katta diametri 2,3-2,8 mm.
Kseromezofil tur bo’lib, dengiz sathidan 1500 metr balandlikda uchraydi. Turli xil yarim butali o’simliklar orasidagi toshlar ostida hayot kechiradi. Ushbu tur O’rta va Janubiy Evropa, Karpat, Qrim, Kavkaz, Kichik Osiyo. Eron va O’rta Osiyoda keng tarqalgan.
O’rta Osiyoda Pupilla avlodi vakillari keng tarqalgan, shulardan biri Pupilla muscorum (1-rasm, B) bo’lib, uning chig’anog’i oval-tsilindirsimon, turli darajada cho’zilgan, chig’anog’i qalin devorli bo’lib, kaltsiy tanqis hududlarda yupqa tuzilishga ega. Chig’anoq o’ramlari 6-8, kuchsiz yoki o’rta darajada bo’rtib chiqqan, oxirgi o’rami chig’anoq og’iz qismida bir tekisda yuqoriga ko’tarilgan. Chig’anoq og’zi yumaloq, uning chetlari qalin bo’lib, bir oz qayrilgan. Chig’anoq og’zida tishsimon o’simta yo’q. Chig’anoq kindigi tirqishsimon.
Chig’anoq balandligi 4-4.5, katta diametri 1,9-2.2 mm. Barcha balandlik mintaqalarida sernam biotoplarda yashaydi


Mashg’ulotni o’zlashtirilganlik darajasini aniqlash uchun topshiriq

jadval
Izoh: Ko’rsatilgan belgilar qaysi tur uchun mos kelsa. «•» bilan ifodalang.

Taqqoslovchi belgilar	Cochlicopa nitens	Sphyradium doliolum	Pupilla muscorum
1 .Sistematikasi: a) orculidae b) cochlicopidae v) orculinae g) laurinae
2. Chig’anoq tipi: a) xelikoid b) buliminoid v) pupilloid
3. Chig’anoq tuzilishi: a) tuxumsimon yoki konussimon b) tsilindrsimon yoki ninatugmasimon v) tuxumsimon - cho’ziq
4. Chig’anoq aylanalari soni: a) 5-5,5 b) 8.5-9 v) 6-7
6. Chig’anoq balandligi: a) 3.5-5.0 b) 4.5-6.0 v) 3.5-4.7