Rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

Identiv o`quv maqsadi:
1. Talaba I guruh anionlari xususiy reaksiyalarini o`rganadi.
2. I guruh anionlari aralashmasini laboratoriya sharoitida mustaqil tahlil qila oladi.
Laboratoriya ishini bajarish tartibi: I guruh anionlariga
kabi anionlar kiradi, ularning bariyli tuzlari suvda eruydi. kumush va ruxli tuzlari suvda erimaydi.
Birinchi analitik guruh anionlarining reaksiyalari
Xlorid anionining reaksiyalari
Xlorid ioni eng kuchli kislotalardan biri bo'lgan xlorid anionidir. Shuning uchun HCl ning kuchli ishqorlar bilan tuzlari neytral, kuchsiz asoslar bilan hosil qilgan tuzlari esa muhitga ega. Xlorid ioni rangsiz bo`lib, u rangli kationlar bilangina rangli tuzlar (CoCl<sub>2</sub>-2H<sub>2</sub>O - pushti-binafsha, CoCl<sub>2</sub>-6H<sub>2</sub>O - pushti, NiCl<sub>2</sub> - sariq, NiCl<sub>2</sub>-6H<sub>2</sub>O-yashil, CrCl, -binafsha, CrCl,- 10H<sub>2</sub>O-yashil) hosil qiladi. Fosfor, mishyak, surma singari elementlarning xloridlari uchrab, xlorid kislota va kislorodli kislota hosil qiladi, masalan:
PCl<sub>5</sub> + 4H<sub>2</sub>O → 5HCl + H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>
Xlorid kislota va uning tuzlari kislotali muh bolganligi uchun oksidlanib, erkinxlor shaklida ajraladi. Ò`zgaruvchan yuqori valentli elementlarning xloridlari beqaror bo`lib, issiqlik ta'siridan erkin xlor ajralishi bilan parchalanadi, masalan:
MnCl₄→ MnCl₂ + Cl₂
Asl metallarning xloridlari kuydirilganda erkin metal va xlorhosil qilibparchalanadi, masalan:
PtCl₄→ Pt + 2Cl₂
Ayrim metallarning xloridlari komplekslanish xossasiga ega:
AgCl + Cl^-→ [AgCl₂]⁺
PtCl₄ + 2C1^-→ [PtCl₆]^2-
Suvda va suyultirilgan nitrat kislotada erimaydigan ayrim xloridlarning mo'l HCl, Cl^-va zar suvi ta'siridan erishini komplekslanish bilan tushuntirish mumkin.
Xloridlarning AgCl, Hg₂Cl₂, PbCl₂, CuCl, BiOCl, SbOCl, SbO₂Cl, SnOCl₂, singari tuzlari suvda kam eriydi.