Rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

1. Bariy xlorid erhmasining 5-6 tomchisi 4-5 tomchi Na₂B₄O₇ eritmasiga aralashtirilsa.sirka, nitratva xloridkislotalarda yaxshi eriydigan oq ranglibariy metaborat cho`kma hosil bo`ladi:
Na₂B₄O₇ + BaCl₂+ 3H₂O  Ba(BO₂)₂ + 2H₃BO₃ + 2NaCl
B₄O₇^2- + Ba²⁺ + 3H₂OBa(BO₂)₂ + 2H₂BO₃
2. Alanga rangining bo`yalishi. Borning uchuvchan birikmalari alangani yaxshi rangga bo`yaydi.
Reaksiyani bajarish uchun 1) chinni tigelga 6-7 tomchi bura eritmasidan solib, modda quriguncha eritina bug`latiladi. Sovutilgan quruqqoldiqustiga 15-20 tomchi etilspirt va 5-6 tomchi konsentrlanganH<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> qo`shilib, aralasliliriladi.Spirtning ta'sirlashmay qolgani yondirilsa, uning tarkibida reaksiya natijasida hosil bo`lgan trietilboral spirtining bo`lishi tufayli alanganing chetlari yashil rangga bo`yaladi:
Na<sub>2</sub>B<sub>4</sub>O<sub>7</sub> + H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + 5H<sub>2</sub>O Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + 4H<sub>3</sub>BO<sub>3</sub>
H<sub>3</sub>BO<sub>3</sub>+ 3C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>OH (C<sub>2</sub>H<sub>S</sub>O)<sub>3</sub>B + 3H<sub>2</sub>O
2) jo`mrakli probirkaga quruq holdagi tekshiriladigan moddadan biroz solib, sulfat kislotayordamida kislotali muhithosil qilingva unga 5 tomchi trietilborat efiridan tomizing. Probirka jo`mragidan chiqayotgan bug`lar yondirilsa,alangayashilrangga kiradi. Tekshiriladigan aralashma orqali havo puflansa, reaksiyaning sezuvchanligi keskinoshadi. Reaksiya borat kislota va borat tuzlariningsilikatkislotametilyoki etil efirlaribilanbo`lgan ta'sirlashishiga asoslangan:
4H₃BO₃ + 3(C₂H₅O)₄Si4(C₂H₅O)B + 3SiO₂ + 6H₂O
3. Alizarin S sulfat kislotali muhitda borat kislota ta'siridan o`zining sariq rangini qizilga o`zgartiradi.