Rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

Kislota va asos eritmalari pH ini hisoblash.

a) Kuchli kislota va asos eritmalari pH ini hisoblash.
НА+Н₂О Н₃О⁺+ А^-bukuchlikislotaeritmasida

Masalan,0,01 M HCl eritmasi pH ini hisoblasak:
[H⁺]C_HA0,01M; pH-lgC_HA-Ig0,012,0.
Xuddi shunday kuchli asos B uchun

pH14-pOH14-RS_Vbo’ladi (12)
b) KuchsizkislotaeritmalaripHinianiqlash.
Agarsistemaikkivaundanortiqmuvozanatgaegabo’lsa, uholdaeritmapHivatarkibinianiqlashlardamaterialbalansivasistemaningelektroneytralligitenglamalaridanvamuvozanatkonstantalaritenglamalaridanfoydalaniladi.
Material balansi tenglamasi massalar saqlanish qonuning ifodasi bo’lib, berilgan element yoki guruhning hamma formalari kontsentratsiyalari
yig’indisi ushbu element yoki guruhning dastlabki kontsentratsiyasiga teng.
Eritmaning elektroneytralligi tenglamasi, barcha kationlar gramm-ekvivalentlari yig’indisining barcha anionlar gramm-ekvialentlari yig’indisiga tengligidir, chunki bunda umumiy eritma elektroneytraldir. Masalan, fosfat kislotasining dastlabki kontsentratsiyasi S moll bo’lgan suvli eritmasi uchun bu tenglamalar quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi:

1)[Н₃РО₄]+[Н₂РО₄^-]+[НРО₄^2-]+[РО₄^3-] ioni uchun material balansi tenglamasidir.

2)3[Н₃РО₄]+2[Н₂РО₄]+[НРО²₄]+[Н₃О⁺] С_Н⁺-Н₃О⁺ioniuchunmaterial

balansi tenglamasidir.

3)[Н₂РО₄^-]+2[НРО₄^3-]+3[РО₄^3-]+[ОН^-][Н₃О⁺]-eritmaning
elektroneytralligi tenglamasi.
Agar kislotaning dissotsilanish darajasi 5% bo’lsa, u holda dissotsilanmagan kislotaning muvozant kontsentratsiyasi shu kislotaning umumiy kontsentratsiyasiga teng deb olish mumkin. Shuning uchun

Agar 5% bo’lsa, u holda [HA]C_HA bo’ladi va

s) Kuchsiz asoslar eritmalari pH ini hisoblash.Agar asosning dissotsilanish darajasi 5% bo’lsa, u holda [VON]C_V bo’ladi. Bundan