Rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidаgi toshkent dаvlаt pedаgogikа universiteti

4.Makedoniya. 
Makedoniya taxtiga hukmdorlar tez-tez almashib turdi. 
Antipatrning qisqa hukmdorligidan so`ng taxtga keksayib qolgan Poliperxont 
chiqdi. Keyin esa sarguzashtlar ishqibozi jasoratli, qiziqqon, zukko va aqlli, nozik 
ta`lim olgan Demetriy Poliorket (Iskandarning diadoxi Antigonning o`g`li) taxtni 
egalladi. U Epir podshosi Pirrga qarshi yurishda yengildi, uning o`rnini Pirr 
egalladi. Pirr frakiyalik Lisimaxga qarshi tura olmadi, Lisimax Pirrning yarim 
podsholigini tortib oldi. Shu sababli Pirr Epirga qaytishga majbur bo`ldi. 
Lisimaxning o`limidan keyin, uni mag`lub qilgan Salavk makedon podsholigiga 
davo qildi. Lekin Salavk er.avv. 281-yil Ptolomey Keravn yuborgan qotil 
tomonidan o`ldirildi. Shundan so`ng Ptolomey makedon taxtini egalladi. Er.avv. 
283-yil Frakiya, Makedoniya va Yunonistonga galatlar (keltlar) hujum qildi. Ular 
bilan jangda Ptolomey Keravn halok bo`ldi. Er. avv. 276-yilda Kassandrning 
nevarasi galat (kelt)lar hujumini ikki marta qaytardi.
Pirr Italiyada bandligi vaqtida makedon taxtiga er.avv. 276-yilda Demetriy 
Poliorketning o`g`li Antigon Gonat o`tirdi. U Yunonistondagi vaziyatni barqaror

---

177
qildi. Lekin g`ayratli Pirr Italityadan qaytib, yana Makedoniyaga yurish qildi,
Antigon u yerdan haydaldi. Pirr o`zini makedon podshosi deb e`lon qildi. Ammo 
ikki yildan so`ng u Argosda o`ldirildi. Antigon Gonat Makedoniya taxtini 
ikkinchi marta bosib oldi va uni o`z vorislariga uzatdi. Antigon Gonat 276-yilda 
taxtga chiqdi. Antigon va uning avlodlari Makedoniyani Rim bosib olgunga qadar 
(er. avv. 168-yilgacha) boshqardilar. Antigonidlar sulolasi uchun Yunonistonni 
bo`ysundirib turish juda qiyin siyosiy muammo edi.
Ptolemeylar Misri, Salavkiylar davlati bilan bir qatorda Makedoniya ellin 
dunyosining katta davlatlaridan biri edi. Diadoxlar urushlaridan so`ng, 
Makedoniya tushkunlik holatida edi. Aholining katta qismi Iskandar yurishlari 
davrida Sharqqa ko`chdi. Antigonidlar sulolasi olib borgan doimiy urushlar, 
shimoldagi varvar qabilalarining xavfi makedon iqtisodi va davlatini zaiflashtirdi. 
Antigonidlar sulolasi xo`jalik hayotini qayta tiklash, aholining ko`paytirishiga 
e’tibor berishga majbur bo`ldilar. Shu sababli, yangi shaharlar qurilib, eskilari 
qayta tiklandi. Bo`sh yotgan yerlarga aholi ko`chirildi. Konlar qazildi. 
Kemasozlik rivojlandi. Qurilish yog`ochlari bilan qizg`in savdo qilindi.
 
Iqtisodiyotning asosini erkin dehqon mehnati yetakchi bo`lgan qishloq 
xo`jaligi tashkil etar edi. Podshoga faqat o`rmon va qazilma boyliklar tegishli edi. 
Ellin Makedoniyasiga podsho hokimiyati ba’zi bir eski belgilarini meros qilib 
oldi: qo`shin yig`ini avvalgidek, podshoning taxtga chiqish vaqtidagi o`z 
ahamiyatini saqlab qoldi. Qoshin yig`inioliy sudya rolida chiqar edi.
Makedoniyadagi beqaror vaziyat Iskandar vafotidan so`ng, qariyb ellik yil 
davom etdi
Bu davrda manfaatlari bir-biriga zid bo`lgan yunon polislari turli ittifoqlarga 
birlashib, urush olib borar edilar. Makedoniya ham bir necha yunon polislari 
kirgan Ellin ittifoqiga boshchilik qildi va yunon shaharlari ichki ishlariga faol 
aralashdi.
Rim va Ptolemeylar sulolasi yunon polislarini Makedoniyaga qarshi 
chiqishlarini qo`llab-quvvatladilar. Ikkinchi puni urushlari davrida Makedoniya 
Gannibal bilan ittifoq tuzdi. Bunga qarshi Rim Pergam va Peloponnesning bir 
necha polislarini Makedoniyaga qarshi chiqishga undadi. Natijada er. avv. 
215206-yillarda I makedon urushi yuz berdi. Karfagenni Gannibal ustidan 
g`alabasi Makedoniya podshosi Filipp V ni Italiyaga yurish xavfini yo`qqa 
chiqardi.
G`ayratli podsho Filipp III (er.avv. 221-179yillar) Salavkiylar bilan ittifoq 
tuzib, zaiflashgan Ptolemeylarning Kichik Osiyo va Egey mulklarini bosib oldi. 
Italiya, Pergam va Rodos bunga qarshi chiqib, Rimdan yordam so`radi. Natijada 
II makedon urushi (er. avv. 200-197-yillar) boshlandi. Fessaliyadagi er. avv. 197-
yildagi hal qiluvchi jangda Makedoniya yengildi. U Yunoniston va Kichik 
Osiyodagi barcha mulklaridan ajraldi.
Filipp III ning o`g`li Persey (er. avv. 179-168-yillar) Makedoniyaning 
avvalgi qudratini qayta tiklashga urindi. Ammo u Rim bilan urushda (III makedon 
urushi er. avv. 171-168-yillar) Pidnayonidagi jangda yengildi. Makedoniya 

---

178
hududi g`oliblar o`rtasida to`rt okrugga bo`lindi. Er. avv. 146-yilda Andriskning 
Rimga qarshi qo`zg`olonidan so`ng, er.avv. 146-yilda Makedoniya Rim 
provinsiyasiga aylantirildi.