|
O`quv mashg`uloti shakli va turi
|
Nazariy
|
O`quv mashg`uloti rejasi
|
1. Elektr qurilmalaridan foydalanish
2. Kompyuter bilan ishlashda texnika xavfsizligi
3. Kompyuter va ularning axborotlarga ishlov berish jaryonidagi o`rni
|
O`quv mashgulotining maqsadi: Kompyuter bilan ishlashda texnika xavfsizligi. Kompyuter va ularning axborotlarga ishlov berish jaryonidagi o`rni
to`g`risidagi bilim ko`nikmalarni shakllantirish mustaxkamlash.
|
O`qitish natijasi
|
Mavzuni o`zlashtirish natijasida o`quvchilar kompyuterdan foydalannish jarayonida qanday texnika xafsizligi qoidalariga rioya etish bo`yicha bilimga ega bo`ladilar.
|
Pedagogik vazifalar
1.Texnika xavfsizligi haqida tushuncha berish.
2. Elektr tokidan to`g`ri foydalanishni tushuntirish.
3. Kompyuterdan to`gri foydalanishni tushuntirish.
4. Kompyuter imkoniyatlarini ochib berish
|
O`quv faoliyat natijalari;
1. Texnika xavfsizligi haqida tushunchaga ega bo`ladilar
2. Xavfsizlik qoidalarini aytib beradilar
3.Elektr vositalarini foydalanishni izoxlab beradilar
4. Kompyuter imkoniyatlarini tartibli ravishda izoxlab beradilar
|
O`qitish metodlari
|
Tushuntirish/ko`rsatma berish.
Suxbat.
|
O`qitish vositalari
|
Matnlar, yozuv taxtasi, kompyuter,
|
O`quv faoliyatini tashkil etish shakli
|
Ommaviy
|
O`qitish sharoiti
|
Maxsus texnik vositalar bilan jixozlangan
guruxlarda ishlashga muljallangan xona
|
Qayta aloqaning usul va vositalari
|
Savol-javob
|
O`quv mashg`ulotining texnologik xaritasi
Ish
bosqichlari va vaqti
|
Faoliyat mazmuni
|
O`qituvchi
|
Ta’lim oluvchi
|
1-O`quv mashg`ulotiga kirish (5daq.)
|
Tashkiliy qism:
1. O`quvchilarni mashgulotga tayyorgarligi va davomatini tekshiradi
|
Mashg`ulotga
tayyorlanadilar
|
2-bosqich.
Asosiy
(65daq.)
|
Tаyanch bilimlаrni fаollаshtirish:
1. Uygа berilgаn vаzifаni nаzorаt qilаdi xаmdа o`tilgаn mаvzu bo`yichа o`quvchilаrgа sаvollаr berаdi, ulаrni bаxolаydi;
Mаqsаd vа vаzifаni belgilаnishi:
2.Mаshg`ulotning nomi, rejаsi, mаqsаd vа o`qitish nаtijаlаri bilаn tаnishtirаdi;
3. Mustаqil ishlаsh uchun аdаbiyotlаr bilаn tаnishtirаdi;
4.O`quv mаshg`ulotidа o`quv ishlаrni bаxolаsh mezoni vа ko`rsаtkichlаri bilаn tаnishtirаdi;
Tа`lim oluvchilаr bilimini fаollаshtirish:
5.Tezkor – so`rov, sаvol - jаvob, аkliy xujum, “o`ylаng vа juftlikdа fikr аlmаshing”, vа boshqа texnikаlаr orqаli bilimlаrni fаollаshtirаdi;
Yangi o`quv mаteriаl bаyoni:
6. Nаzаriymаshg`ulotningrejаsivаtuzilishigа muvofiq, o`qitish jаrаyonini tаshkil etish bo`yichа xаrаkаtlаr tаrtibini bаyon etаdi. Аsosiy xolаtlаrni yozdirаdi;
7. Slаydlаrni Power Point tаrtibidа nаmoyish vа shаrxlаsh bilаn mаvzu bo`yichа аsosiy nаzаriy xolаtlаrni bаyon qilаdi;
Yangi o`quv mаteriаlini mustаxkаmlаsh:
8. Mustаxkаmlаsh uchun sаvollаr berаdi. Jаrаyon kichik guruxlаrdа dаvom etishini mа’lum qilаdi;
9. Kichik guruxlаrgа bo`lаdi, kichik guruxdа ishlаsh qoidаsi bilаn tаnishtirаdi xаr bir guruxgа topshiriq berаdi vа bаxolаsh mezoni bilаn tаnishtirаdi. Ishni bаjаrish yo`riqnomаsini berаdi;
10.Guruxlаrdа ishlаrni boshlаshgа ruxsаt berаdi. Xаr bir kichik gurux ishtirokchisi vаzifаni bаjаrish tаrtibini tushungаnligini аniqlаsh mаqsаdidа kаytа аlokа o`tkаzаdi.Bаjаrish jаrаyonini kuzаtаdi, mаslаxаtlаr berаdi.
11.Ishgа аjrаtilgаn vаqt tugаgаnini mа’lum qilаdi, guruxlаr taqdimotini tаshkil etаdi.Gurux а’zolаrigа diqqаt bilаn eshitishlаrini vа sаvollаr berishlаrini, shu bilаn birgа o`zаro bir-birlаrini bаxolаshlаrinieslаtаdi.
Jаvoblаrni to`ldirаdi vа qisqаchа xulosаlаr qilаdi;
12.Guruxlаr ishini o`zаro bаxolаshni o`tkаzаdi, mаvzuning xаr bir qismi bo`yichа xulosаlаr qilаdi, eng аsosiylаrigа e’tibor qаrаtаdi, berilаyotgаn mа’lumotlаrni dаftаrgа qаyd etishlаrini eslаtаdi. Mаvzuning kаsbiy fаoliyatlаridаgi аxаmiyati bilаn bog`lаb mаvzuni yakunlаydi.
|
Uy vаzifаsini tаkdim etаdilаr. Sаvollаrgа jаvob berаdilаr. Mаvzu nomi vа rejаsini yozib olаdilаr. Diqqаt qilаdilаr. Sаvollаrgа jаvob berаdilаr.
Topshiriqni bаjаrаdilаr.
Kichik guruhlаrgаbo`linаdilаr.
Kichik guruhdа ishlаsh qoidаsi bilаn tаnishаdilаr.
Xаr bir gurux o`z topshiriq vаrаqlаri bo`yichа fаoliyatini
boshlаydi. Xаr bir gurux sаrdorlаri chiqib o`z ishlаrini tаqdim qilishlаrini аytаdi.
Berilgаn qo`shimchа sаvollаrgа jаvob berаdilаr.
Gurux ish nаtijаlаrini o`zаro bаxolаydilаr. Mа’lumotlаrni dаftаrgа qаyd qilаdilаr
|
3-bosqich Yakuniy
(10 daq.)
|
Mаshgulot yakuni:
1. Fаol ishtirok etgаn o`quvchilаrni jаvoblаrini izoxlаb bаxolаydi vа rаg`bаtlаntirаdi.
Uygа vаzifаni berilishi:
2. Kelgusi mаshg`ulotgа vаzifа vа uni bаjаrish yuzаsidаn yo`riqnomа berаdi.
|
Bаxolаri bilаn tаnishаdilаr.
Topshiriqni yozib olаdilаr
|
Mavzu: Kompyuter bilan ishlashda texnika xavfsizligi. Kompyuter va
ularning axborotlarga ishlov berish jaryonidagi o`rni
Reja: 1. Elektr qurilmalaridan foydalanish
2. Kompyuter bilan ishlashda texnika xavfsizligi
3. Kompyuter va ularning axborotlarga ishlov berish jaryonidagi o`rni
Tabiatdagi barcha narsalarda, xususan, inson organizmida ham elektr zaryadlari mavjud bo`lib, ular o`zaro muvozanatda turadi va hayot uchun hech qanday xavf tug`dirmaydi. Bundan tashqari, inson tanasi a’zolarining faoliyati o`ta kuchsiz elektr signallari yordamida amalga oshiriladi va boshqariladi. Lekin inson organizmidan elektr toki oqib o`ta boshlaganda, bu muvozanat va zaryadlarning joylashish tartibi o`zgaradi va juda qisqa vaqtda insonning yurak, miya kabi o`ta muhim ahzolarining tiklab bo`lmaydigan darajada ishdan chiqishiga, yahni inson o`limiga olib keladi. Inson hayoti uchun butun tana bo`ylab, masalan, bir qo`ldan ikkinchisi tomon yoki qo`ldan oyoqqa qarab o`tadigan elektr toki eng xavfli hisoblanadi. Odatda, tok urganda elektr toki inson tanasi orqali yerga o`tib ketadi. SHu sababli informatika xonasini beton polli xonalarga yoki binoning yerto`lalariga joylashtirish qathiyan tahqiqlanadi va sinf xonasining poli elektr tokini o`tkazmaydigan qilib (masalan, taxtadan) yasalishi va barcha kompg`yuterlarning korpuslari yerga ulanishi (yoki elektr tahminotining yevroandozalarga moslab ulanishi) talab qilinadi. Yuqori kuchlanish (220 Volg`t) yuradigan simlarning barchasi, shu jumladan uzaytirgichlar, kompg`yuter va boshqa elektr qurilmalari elektr tahminotiga ulanish simlarining ikki marta izolyatsiya qilinganligi talab etiladi. Kompg`yuter xonasida faqat ovoz kuchaytirish qurilmalari, skanerlar kabi elektr quvvatini kam istehmol qiluvchi qurilmalar bitta izolyatsiyali simlar bilan elektr tarmog`iga ulanadi. SHu sababli ular boshqa elektr qurilmalaridan alohida turishlari va ularning oldiga o`quvchilar kela olmasligi lozim. Inson tanasidan oqib o`tadigan tok miqdori inson tanasining elektr tokiga qarshiligiga ham bog`liq. Foydalanuvchilarning shamollab qolishi, isitmasining chiqishi, terlab turib kompg`yuterda ishlashi, barmoqlarining shilinishi yoki yaralanishi va hatto qo`lni yuvib, yaxshi artmaslik ham inson tanasi qarshiligini 2-50 marta kamaytirib, tok urish xavfini shuncha marta oshirib yuborishi mumkin.
O`quvchilarni informatika xonasiga kiritishda ularni birma-bir ko`zdan kechirib chiqish sog`lig`i yomon va barmoqlarida muammolar bo`lgan o`quvchilarga alohida e’tiborqaratish kerak. Kompyuterning va unga ulanadigan barcha qurilmalarning korpuslari tok o`tkazmaydigan materiallardan yasaladi va metall ishlatilganda ham, ular tok o`tkazmaydigan bo`yoqlar bilan qoplanadi. Bundan faqat kompyuterning orqa tomonidagi murvatlar va turli simlar ulanadigan uyalar istisnodir. Kompyuterning korpusida yuqori kuchlanishli elektr toki bo`lmasa-da, ularerga ulanmagan yoki yaxshi ulanmagan va uzoq vaqt, masalan, kun bo`yi ishlayotgan bo`lsa, korpusda hayot uchun xavfli miqdordagi elektr zaryadlari yig`ilib qolgan bo`lishi mumkin. SHu sababli sinfda kompyuterlarni devor bo`ylab yoki xonaning o`rtasiga ikki qator qilib joylashtirilishi kerak. Ayniqsa, sinfga qarab, devor yonida o`tiradigan o`qituvchining kompyuterini o`rnatishga jiddiy e’tibor berib, uning orqa tomoniga o`quvchilarning o`ta olmasliklari ta’minlanishi kerak.
Zamonaviy kompyuter texnikasida sistema blokining old tomonidagi tugma kompyuterni elektr tarmog`idan butunlay uzmaydi.Buning uchun kompyuter
korpusining orqa tomonidagi tugmadan foydalanish kerak.Agar kompyuter korpusida bunday tugma bo`lmasa, kompyuterni elektr tarmog`iga ana shunday
tugmasi bor maxsus uzaytirgichlar orqali ulash lozim.Bundan tashqari, sinfdagi
barcha kompyuterlarni elektr tarmog`idan uzuvchi yagona uzgich ham bo`lishi kerak.Kompyuterning ichida kamida 4 ta: elektr ta’minoti blokida,mikroprotsessor ustida, vinchester rusumidagi diskda va videoprotsessor ustida
ventilyator borligining o`zi kompyuterning qizib ketishi xavfi qanchalik kattaligini ko`rsatib turibdi. Ayniqsa, respublikamiz sharoitida bahor va yozoylarida ob-havoning keskin isib ketishi bu xavfni yanada oshiradi. To`g`ri,
kompyuter uskunalarining qizib ketishi ko`proq ularning ishdan chiqishiga olib kelsa-da, kuygan uskunalar elektr ta’minoti tizimida qisqa tutashuvga va yong`inga
sabab bo`lishi mumkin. Kompyuter qizib ketishining oldini olish uchun ularning
korpusidagi ventilyatsion teshiklar berkilib qolishiga yo`l qo`ymaslik kerak. Ularga havo oqimlarining bemalol bora olishi uchun kompyuterni devorga taqab
qo`yish, ularni saqlash uchun mo`ljallangan temir qutilarda turgan holida
ishlatish, kompyuter va monitor ustiga qog`oz varaqlari, daftar va kitoblarni qo`yish, kompyuter texnikasini ularni changdan saqlash uchun maxsus tikilgan
g`iloflarni yig`ishtirmay ishlatish taqiqlanadi.
Kompyuter texnikasining ashaddiy dushmani havodagi chang bo`lib, u havonikompyuter ichiga haydaydigan ventilyatorlar tufayli kompyuter ichida yig`ilibqoladi, ventilyatorlarning o`zi to`xtab qolishiga olib keladi, elektron uskunalar ustini qoplab, ularning tashqi muhitga issiqlik uzatish imkoniyatlarini
kamaytirib, ularning kuyishiga olib keladi. Havodagi chang miqdorini
kamaytirish uchun xonaning devorlari, poli va shifti, eshik va derazalarni bo`yashda faqat moyli bo`yoqlar ishlatilishi kerak va suvli bo`yoqlardan bu maqsaddafoydalanib bo`lmaydi.
Kineskopli monitorlarda, ekrandagi tasvirga qarab 30 000 Voltgacha bo`lgan yuqori kuchlanish, sistemali blokda 3 000 000 000 Gertsgacha bo`lgan yuqori chastotali elektr signallari mavjud bo`lib, ularning ikkalasi ham oson nurlana oladi. Bunday nurlarni to`sib qolish uchun barcha choralar ko`rilgan va inson sog`lig`i uchun xavfli emas. Kompyuter texnikasidan noto`g`ri foydalanish, ayniqsa, bitta xonada kata miqdordagi texnika yig`ilgan, ulardan kun bo`yi foydalanilgan, xona havosida yetarli miqdorda chang bo`lgan hollarda bu nurlanish havodagi chang zarralarining oz miqdorda bo`lsa-da ionlashuviga (zaryadlanishiga) olib kelishi va foydalanuvchilarning kayfiyatiga salbiy ta’sir qilishi mumkin. Buning oldini olish uchunkompyuter xonasiga toza havoning tabiiy ravishda havo shaxtalari orqali va majburiy ravishda ventilyatorlar orqali kirishi ko`zda tutilgan bo`lishi kerak. Kompyuter texnikasi tarkibida lazer nuridan foydalanadigan qurilmalar ham bo`lib, ular sirasiga kompakt disklarni o`qish va yozish qurilmalari va lazerli chop etish qurilmalari kiradi.
Mavzu: Kompyuterning asosiy qurilmalari va tashqi qurilmalarining
vazifalari.
O`quv mashg`ulotining o`qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
|
Ta’lim oluvchilar soni
|
1-gurux___
|
2-gurux___
|
3-gurux___
|
4-gurux___
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
